oudwwijk
Digitaal erfgoed

Papklok

Jacobskerk
21.00 uur

De papklok was in vroeger tijden de klok die men ’s avonds luidde om het sluiten van de stadspoort aan te kondigen. Dit was voor de mensen die op het land werkten het teken dat het werk erop zat. Zodra de papklok luidde, ging men naar huis om een bord warme pap te eten, vandaar de naam.

In sommige plaatsen wordt de papklok uit cultuur-historisch besef nog steeds geluid.
Bron: Wikipedia

22 februari 1939, Graafschapbode
Eeuwen achtereen hebben over het dorp Winterswijk en zijn omliggende buurtschappen de bronzen stemmen der klokken uit de St. Jacobstoren geklonken.
Sinds menschenheugenis ging ’s middags om twaalf uur en ’s avonds om negen uur de koster naar den toren en luidde hij er de zware klok, die ver haar klanken uitdroeg over weiden, velden en landerijen. Men was gehecht aan deze oude, trouwe klanken; zij hoorden bij Winterswijk en men zou zich niet hebben kunnen voorstellen, dat zij zouden zwijgen.
Edoch, de tijden veranderen en ook in het dorp deed het nieuwe, het moderne zijn intrede en het gevolg was, dat het jonge geslacht langzamerhand de bekoring van deze eerbiedwaardige traditie voorbijging; het groeide op in een tijd van motoren, benzine en snelverkeer en zoo is het niet te verwonderen, dat de diepere zin en de romantiek van dezen trouwen torenstem het ontging.
Vroeger was het leven dan ook anders.
Men sprak ’s avonds om negen uur van de „papklok”, dan at men het diepe bord pap en men ging ter ruste. Buiten het dorp is dit in den drukken zomertijd en ook ’s winters nog wel het geval en hier heeft het luiden van de klok zeer stellig zijn beteekenis behouden; hier is dan ook meer eerbied voor traditie.
Er heeft een oogenblik gevaar bestaan, dat er met het oer-oude gebruik zou worden gebroken. De gemeente mocht de gelden, bestemd voor het klokkeluiden niet meer verstrekken, de tijden zijn slecht en het geld zou beter kunnen worden besteed
Dit heeft de oude garde in het Dorp en daarbuiten in geweer gebracht. Uit vrijwillige bijdragen kwam het benoodigde bedrag in korten tijd bijeen en ook nog meer, zoodat het nu zeker is, dat de klokken voor ’t eerstvolgende jaar zullen blijven luiden.
Wij zijn er van overtuigd, dat ook voor de daarop komende jaren het geld wel bijeen wordt gebracht. Daarvoor zal het jongere geslacht wel zorgen, nu de ouderen zulk een treffend voorbeeld van liefde voor hun dorp en zijn tradities gaven.


Lees verder

Angelusklok

Paternosterklok (sinds 14 december 2018)

Jacobskerk
114 kg.
Geschonken 17-07-2008 door Jan Roeterink i.v.m. 500 jarig bestaan JacobsTOREN en 500 jarig bestaan boerderij Lemkamp.
Luiden: Dagelijks, iets na 17.00 uur

Angelusklok
Het Angelusklokje is de kleinste klok van een gelui (aantal klokken) en heeft de hoogste toon ervan.

De Angelusklok werd vroeger dagelijks geluid om 6 uur ’s morgens, op het middaguur en om 6 uur ’s avonds. Dat waren de tijden waarop rooms-katholieken werden opgeroepen om het Engel des Heren (ofwel het Angelus) te bidden. De naam van de Angelusklok is niet te verwarren met ‘papklok’. Deze klok luidde ’s avonds om 9 uur, de mensen aten toen pap voor het slapen gaan. Dit werd door de papklok ingeluid.

LATER MEER

Lees verder

De Brandklok

Deze is na WO2 niet terug gekomen

Vervangen in 1889:

Tekst op de nieuwe Klok:
Besluit Gemeenteraad Winterswijk
20 Juli 1889
E.Haitsma Mulier, Burgemeester
Mr.H.C.Willink
J.G.ten Houten Wethouders
A.J.Temminck, Secretaris
(Gegoten door Gebr,Van Bergen)

Zaterdag 28 oktober 1949 om 15.00 uur werd de nieuwe klok gehoord over Winterswijk.
Tekst:
IN 1949 KWAM IK HIER TE HANGENE UMME DE KLOKKE VAN 1889 TE VERVANGENE.
DE EENIGE, DEE IN ’45 NEET WEER TERUGGE IS E-KOMMENE VAN DE DREE, DEE IN 1943 DEUR DEN VI-JAND WEG BUNT E-NOMMENE.

Tekst: B.Stegeman

BI-J DE INKOMSTE VAN ONZE NI-JE KLOKKE

Klokken in onz’ olden toren,
Zing i’j wèèr oew hoogste leed,
Nao d’ellende van den oorlog,
Den bi’jkans oew den dood an deed?

Jao, was ’t neet in dree-en-veertig,
Dat’s vijands klauw oew hadd’ umklemd?
Umme dree van oew wied weg te slöppene,
Tot den smeltdood veurbestemd?

Maor i’j bunt deen dans ontsprongene,
Twee tenminste ontkwammen èr lot,
In Tilburg hew-we ze wèèr-e-vonnene;
Bloos de jongste, dee was vot.

Van èèn hewwe nooit meer iets vernommene;
God mag weten, waor ze bleef;
Möggelek ligt ze knats vergruzeld
Onder ’t puun gunds van den dreef.

Maor noo is dan ’t leed e-lène;
Wenters Raod stilden oew verdreet,
Leet ne plaatsvervanger geeten
En no bu’j samen wèèr compleet.

Hartlek welkom, ni’je klokke,
Sloet oew bj’j oew zusters an,
Dee al völle heb belèvet;
’t Gescheednisbook steet vol er van.

Hef d’oldste neet nog mét-e-maket
’t Ende van den Spaansen tied,
Dee vrèè van Munster, den beslechtten
Tachtig jaor van bangen stried?

En hef èr ’t harte neet e-bövvet
In ’t ramphaor, doo ’t volk em kneep
Veur ’t dreetal, dat met Munsters Bisschop
Teglieke bu’j de strotte ons greep?

Of, arger nog rond achttienhonderd,
In den Freule van Dorthsen tied,
Doo Holland zuchtten, Holland Frans was
En achttien jaor zien vri’jheid kwiet?

O, gewis, ’t was vake ellende,
Dee’j met ons al heb e-deeld,
Maor, goddank, noa blijden jubel
Bunt de wonden wèèr e’heeld.

Vri’jheid hew-we terugge e’kreggene
Altied nog nao bangsten nood,
As pas nog, doo den Duutsen stevvel
Op ons drukten, zwaor as lood.

Olde klokken in den toren,
Zingt dan maor oew hoogsten leed,
Met oew jongste zuster samen,
Dee nog van gien rampspood weet.

Laot oew bli’jde klank en galmen
Ovver ’t karspel, wied en zied,
En blievet veur ons bloos heilsherauten
In langen, langen vrédestied.

B.Stegeman, 30 september 1949





11 februari 1943 verdwenen de drie klokken, waarvan de brandklok niet terug kwam.
Lees verder

De Pempklok

1731

Tekst de namen van de opdrachtgevers:
ANTON-THEODOOR-DE-LA-LANE-DU-THAY,
Verwalter en Drossard, H.G.SCHOMAKER-W.H.WORM,-1731.
H.SATINK,-DR.S.J.VAN HENGEL,-W.VAN SONSVELDT,-L.HESSELINK,-G.S.V.RATHEM, Gecommiteerden

Lees verder

De Zondagsklok

1641

2200 Kg.

ANNO – 1641 – RENOVATA – PER – MAMERTUM – ET – JOANNEM – FORMIC Æ – FRATRES

D.w.z.: Hersteld (hergoten) door de broeders Mamertus en Johannes Formicae in de jare 1641.

Of de klok is werkelijk voor de laatste maal in 1641 door genoemden hergroten, in welk geval haar vrij moderne vorm verwondering wekt, of er heeft nog een tweede hergieting in b.v. de 18e of 19e eeuw plaats gevonden, bij welke gelegenheid dan de bovenvermelde inscriptie getrouwelijk op den nieuwen vorm zoude moeten zijn overgebracht.
(B.Stegeman, Het oud Kerspel, 1027, blz.235)

11 februari 1943
v.l.n.r: De Zondagsklok, de Brandklok en de Middagklok

Randschrift
GLORIA -IN-EXCELSIS-DEO-IN-TERRA-PAX-HOMINIBUS-BONE-VOLONTATIS

Betekenis:
Eere zij God in de hoogste hemelen, vrede op aarde in de menschen van goeden wille.

Tweede randschrift:
WILHELM VAN HAESOLTE TOT ELSEN, Drossaert und Richter der amts Bredevoort; GERHARDT VAN BRUNKHORST,voogt, CORNELIS SMIT en LAMMERT WAMLINK,Kerkmeesteren.

De opdrachtgevers.
Wilhelm van Haesolte (1596-1646)

Lees verder