Bron:www.delpher.nl

Tweede Openbare School in Winterswijk

ZATERDAG 09 AUGUSTUS 1845, Nederlandse Staatscourant

In het dorp Winterswijk is eene tweede openbare school opgerigt, waarin, behalve in het Nederduitsch, ook in de Fransche, Engelsche en Hoogduitsche talen onderwijs gegeven wordt.

Armoede in Winterswijk

DINSDAG 23 APRIL 1846, Algemeen Handelsblad

Te Arnhem zijn dezer dagen weder doorgekomen eene aanzienlijke hoeveelheid landverhuizers, komende uit de gemeente Winterswijk; meestal allen behoorden tot de geringere volksklasse. Zij hopen in een ander werelddeel te vinden wat hun hier ontbrak

Verhuizen naar Noord-Amerika

DINSDAG 18 AUGUSTUS 1846, Algemeen Handelsblad

WINTERSWIJK, 15 AUG.
De landverhuizing naar Noor-Amerika uit deze streken neemt op eene verbasende wijze toe. Uit deze gemeente van ruim 8000 zielen zijn thans ca. 950 menschen derwaarts verhuisd, en nog grooter getal maakt zich thans tot de reis gereed, meestal bestaande uit boeren en ambachtslieden, welke hunne eigendommen, grootendeels bestaande in landerijen, huisraad en nog te velde staande vruchten eerst verkoopen, waarvan  het natuurlijk gevolg is, dat de waarde van vaste goederen in deze gemeente reeds 25 a 35 pCt. gedaald is, zoo mede de huurprijs en pacht van 15  pCt.
Indien de brieven van de reeds in Noord-Amerika gevestigde menschen van hier, even gunstig blijven als tot hiertoe, zal over een jaar stellig een derde, zoo niet de helft der inwoners uit deze gemeente derwaarts verhuizen.
Als oorzaken hiervan worden opgegevende voor deze klasse zoo zeer drukkende belasting op het gemaal, geslacht  en personeel en de ijverige bemoeiingen van den alhier gevestigden agent van Rotterdamsche reeders, welke eene premie per kop ontvangt, die hij op het schip levert.

L.Dunnewold krankzinnig

DONDERDAG 07 SEPTEMBER 1846, Nederlandse Staatscourant

Bij Vonnis der Arrondissements-Regtbank, zitting houdende te Zutphen, van den 3den September jl.,is de persoon van Lubbert Derk Jan van Dunnewold, wonende te Winterswijk, wegens Krankzinnigheid gesteld onder Curatele.                                           
               Hetwelk certificeert,                           J.L.Steenlack, Procureur

J.Koster Predikant

ZONDAG 07 NOVEMBER 1847, Nederlandse Staatscourant

Uit eene door den Minister voor de zaken der Hervormde Eeredienst enz.aangebodene nominatie, tot vervulling der predikantsplaats in de hervormde gemeente van Winterswijk, zijnde eene Koninklijke collatie, heeft Zijne Majesteit, bij besluit van den 30sten October jl.,no.87, benoemd den heer J.Koster, predikant te Knollendam.

Afvaart naar Amerika

ZONDAG 07 FEBRUARI 1847, Arnhemsche Courant

Te ROTTERDAM ligt in lading naar NEW YORK, om spoedig, na open water, te vertrekken, het SNELZEILEND BRIKSCHIP PROTEUS, Kapitein C.DUBEL. Voor Vracht of Passage gelieve men zich te adresseren bij de Cargadoors aldaar WAMBERSIE & CROOSWIJCK, of bij hunnen Agent H.SWIJTINK,te Winterswijk

PHOENIX RAMP

ZONDAG 30 JANUARI 1848, Nederlandsche Staatscourant

BINNENLANDSCHE BERIGTEN
’S GRAVENHAGE, DEN 29 STEN JANUARIJ.
In onderscheiden dagbladen is reeds melding gemaakt van een verschrikkelijk ongeluk, in het laatst van October op het Meer van Michigan in Noord-Amerika voorgevallen, waarbij omstreeks 250 landverhuizers, en daaronder een honderdtal Nederlanders, die zich van Buffalo naar Milwaukie begaven, door het verbranden van den stoomboot Phoenix, het leven hebben verloren. Thans is alhier ontvangen een nommer van het Noord-Amerikaansche blad Milwaukie Sentinel, hetwelk eenige bijzonderheden aangaande die ramp, en eene opgave van de namen der daarbij omgekomenen, zoowel als van de geredde personen, bevat. Wij nemen het berigt van dat blad – (letterlijk voor zooveel de namen der personen betreft) – over, de onnauwkeurigheden die daarin mogten voorkomen voor rekening van den berigtgever latende. Onder de 300 reizigers aan boord van de Phoenix, die op Lake Michigan niet ver van Sheboyan eene prooi der vlammen geworden is, bevonden zich omstreeks 150 Hollandsche landverhuizers, waarvan er slechts vijf en twintig met de beide booten van het stoomvaartuig gered zijn. Deze ongelukkigen hebben alles verloren; de meesten waren zelfs naauwelijks gekleed, daar zij te bed lagen toen de brand eensklaps met groote hevigheid uitbarstte. De ingezetenen van Sheboyan, waar zij zich nog bevinden, hebben hen liefderijk opgenomen en in hunne eerste behoefte naar vermogen zoorzien; thans is ook hier te Milwaukie de liefdadigheid der bevolking te kunnen behoeve ingeroepen. 

De namen der omgekomenen zijn deze:

Uit het dorp Winterswijk in Holland:
H.J.Sibelling met vrouw en kinderen; Teunis Koffers met vrouw en kinderen; D.J.Oenk met vrouw en kinderen; J.Albert Sikking met vrouw en kinderen; H.W.Ovink met vrouw en kinderen; G.J.Guerking met vrouw en kinderen; H.W.Kooijers met vrouw en kinderen; H.J.Nijeveld en vrouw; J.B.Jeapes.

Onder de geredden bevond zich uit Winterswijk:
H.J.Essebrukpas; Berendina Willenk; H.J.Witterdink; Mina Sendoller; J.W.Oenk met drie dochters, hebbende vrouw en twee zoons verloren; D.A.Voskuijl; Armeigan Ruesselink.

Petitie aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal

26 APRIL 1848, Arnhemsche Courant

Winterswijk, 19 April, Door eenige ingezetenen en grondeigenaren in deze gemeente, is heden de volgende petitie aan de Tweede Kamer der State-Generaal ingediend:

EDELMOGENDE HEEREN
De onderteekenden, ingezetenen en grondeigenaren der gemeente Winterswijk, hebben met genoegen vernomen, dat het  Zijne majesteit onzen geerbiedigden koning goedgunstig behaagde, de door de natie zoo gewenschte herziening der grondwet aan U Edelmogenden op te dragen, vermeenen,  dat het U Edelmogenden, die toch de vertegenwoordigers van het volk zijt, niet ondienstig zoude zijn met de wenschen van het volk bekend te worden, waartoe wij door dezen met den meesten eerbied overgaan, door U Edelmogenden met de wenschen der ingezetenen onzer gemeente bekend te maken,welke kunnen strekken om den geest van vooruitgang, die onzen tijd zoo zeer kenmerkt, ook hier vruchten te doen dragen.

De onderteekenden vermeenen, dat de bedoelde veranderingen hoofdzakelijk  in de volgende punten kunnen worden zamengevat:
1. Regtstreeksche verkiezingen
2. Afschaffing der Eerste kamer en van alle ambten en instellingen, welker nut nietaan het volk gebleken is.
3. Afschaffing van alle staatkundige en andere privilegien.
4. Onschendbaarheid des Konings en het regt van ontbinding der kamer.
5. Een verantwoordelijk  ministerie, hetwelk  mede gehouden is verantwoording van ontvangsten  en uitgaven  aan de  Staten_Generaal te doen.
6. Regeling van het inkomen der kroon door de wet en vermindering der soms meer dan dubbele bezoldigingen, en geheele afschaffing van het geven van gratificatien door de regering.
7. Regeling en vermindering der pensioenen waarvoor geen fonds bestaat.
8. Bevordering en bescherming der nijverheid en, zooverre daarmede bestaanbaar is, vrijheid van koophandel.
9. Emancipatie der slaven
10.Vereenvoudiging van het belastingstelsel en daardoor vermindering van het personeel der ambtenaren bij het tegenwoordig belastingstelsel werkzaam.
11.Afschaffing der belastingen op het gemaal, geslagt en turf en van alle belastingen, onder welke naam ook, welke het volk  drukken en in plaats daarvan belasting op de weelde.
12.Herziening en vermindering der grondbelasting en personeele belasting, welke zeer ongelijk en drukkend zijn ten platte lande.

Adressanten vermeenen, dat vooral  de afschaffing der belastingen, welke het volk drukken en bevordering der nijverheid veel zoude bijdragen om het pauperisme tegen te gaan en den goeden zin der mindere klasse te bevestigen, welke hier ten platten lande door deze belastingen  zeer gedrukt wordt, en  waaraan ook hoofdzakelijk de landverhuizing naar Amerika meot worden toegeschreven, welke in deze gemeente in de laatste twee jaren voor een achtste der bevolking heeft plaats gehad, daar de mindere klasse niet in staat is deze belastingen te voldoen, dewijl de bronnen van bestaan niet geevenredigd zijn aan zulke zware lasten. 
Adressanten, voorstanders van orde en hervorming, verzoeken, U Edel Mogenden deze hunne wenschen bij de aanstaande beraadslagingen over de herziening der grondwet  moogt willen in aanmerking nemen,waardoor U Edel Mogenden de welvaart der bevolking zult bevorderen en eensgezindheid en orde in ons rijk zult bevestigen, welke laatste geheel afhangen van de aanstaande grondwet-herziening.
Hetwelk doende, hebben wij de eer te zijn
Winterswijk, U Edel Mogend. Dw.Dienaren, 17 April 1948.

(Was get.)
J.Tenkink
W.S.ten Bokkel Huinink, op Helderkamp
J.E.Egberts, verzoekt tevens vrijheid van onderwijs en afschaffing der heerlijke regten.
C.J.Rosen, op Schotelhuis
L.D.J.Hesselink, op Kossink
T.Hesselink, op Vriezen
R.Tenkink, op Tenkink
E.de Roos, op Honders; verzoekt tevens vrijheid van onderwijs.
F.Hijink,op Hijink
G.J.Esselink, op Lammers
G.Tenkink, op Lintum
J.H.Boeijink, op Boeijink
B.T.J.Grimmelt, verzoekt tevens vrijheid van onderwijs en afschaffing der heerlijke regten
L.J.H.Hesselink,verzoekt afschaffing der heerlijke regten
J.A.Scholten
J.Hesselink, op Freriks
E.T.Meerdink
G.J.Balink
J.H.Lindeman, verzoekende ook afschaffing heerlijke regten
W.Hesselink
J.W.Roerdink
M.Beukenhorst
H.Swijtink, verzoekt tevens scheiding van kerk en staat
J.W.Esselink, op Eelink
J.D.Boeijink,  op Sellink
B.Vriezen, op Deunk
J.W.Hijink
D.Beukenhorst

Te Huur: Huis

DINSDAG 12 DECEMBER 1849, Arnhemsche Courant

Te Winterswijk, Provincie Gelderland, gelegen aan den Straatweg op Zutphen, is TE HUUR, om met 1. Mei 1849 te worden aanvaard; Een HUIS ,waarin negen, zoo WOON- als andere  VERTREKKEN waarvan vier BEHANGEN ,en alle zindelijk in orde; ruime DROOGZOLDER, en KELDER, PLAATS met WELWATERSPOMP en REGENBAK,SCHUUR, en ruime achtergelegen TUIN met VRUCHTBOOMEN. -Informatien op franco aanvrage, te bekomen bij den Eigenaar B.G.DERICKS, Notaris aldaar.

Verhuisd naar Amerika

 WOENSDAG 14 FEBRUARIJ 1849, Nieuwe Utrechtse Courant

ARNHEM, 12 FEBRUARIJ:
De volgende staat wijst aan het getal personen welke in  het jaar 1848 , uit Gelderland naar de Vereenigde Staten van Amerika zijn verhuisd:

GEMEENTEN	HFD V.H.GEZIN	VROUW	KINDER	DIENSTB.	GEHEEL
APELDOORN	9	5	17	1	32
ARNHEM	2	2	8		12
BORCULO	1				1
BRUMMEN	2	1	2		5
BUURMALSUM	1	1	10		12
CULENBORG	1	1	4		6
EDE	1	1	4	1	7
EIBERGEN	10	2	4		16
ELST	6	1	6		13
EPE	1	1	4		6
GAMEREN	1	1	4		6
HEMMEN	1				1
HETEREN	4	1	2		7
HUMMELO EN KEPPEL	7	2	1		10
LICHTENVOORDE	3	2	5		10
LOCHEM	3	2	9		14
NEEDE	8	3	5		16
NIJMEGEN	10	5	16	1	32
TIEL	1				1
UBBERGEN	3	2	12		17
VALBURG	1				1
VOORST	1	1	8		10
VORDEN	2				2
VUREN	6	6	18		30
WADEMOIJEN	2	1			3
WAGENINGEN	3				3
WINTERSWIJK	34	6	34	1	75
ZUTPHEN	3	1			4
ALGEMEEN GEHEEL	126	48	173	4	352

Onder de vertrokkenen waren 26 landbouwers, 11 arbeiders, 11 timmerlieden, 7 kleermakers, 6 wevers, 4 smeden, 3 schoolmeesters, 3 broodbakkers, 2 blikslagers, 2 schrijnwerkers, 2 metselaars en een Christenleeraar, molenaar, kuiper, kooiman, geneesheel- en verloskundige, rentenier, klompenmaker, molenmaker, voerman, schaapherder, verwer, kasteleins, steenbakker, uitdrager, koperslager en steendrukker.

Drie en twintig der vertrokkene hoofden van huisgezinnen, worden tot den stand der welgestelde gerekend.
In het jaar 1847 verhuisden er naar de Vereenigde Staten van Amerika 1515 personen.

Burgelijke Stand 1850

ZONDAG 3 MAART 1850, Arnhemsche Courant

BEVOLKING DER PROVINCIE GELDERLAND OP DEN 1STEN 1850:

AALTEN	6166
AMBT DOETINCHEM	2753
STAD DOETINCHEM	1956
GROENLO	2422
LICHTENVOORDE	3654
WINTERSWIJK	7564