De Batavier

DE ‘ZWARTSTOOM’

Jan Willink (3Z)

Jan Willink -‘Spoor-Jan’
Geb:30-10-1831Winterswijk
Ovl:20-01-1896 Winterswijk
Echtg: 06-07-1855 Winterswijk
Judith Paschen 
Geb:29-10-1834 Vreden
Ovl: 06-03-1908 Winterswijk
WOONADRES: Wooldstraat 27
Beide begraven OBP
Kinderen: 6

1.Abraham Willink 

1856 -1913
Echtg: Louise Jacoba Toe Water
Wooldstraat 47, later Wooldstraat 29
Wint.Kamer van Koophandel 1887-1913
Wethouder: 1903-1913
Mede-oprichter 1899: NV Winterswijksche Courant
Kinderen: 4

2.Jan Hendrik Willink 

Jan Hendrik – ‘MANKE-JAN’
1857-1940
Echtg: Jacoba Peternella van Kempe Valk
Woonadres: Willinkstraat 3
Mede-oprichter 1899: NV Winterswijksche Courant
Kinderen: 3

GELOOF

Jan in 1934:
‘Ik geloof niet aan God, geloof niet aan een hiernamaals, niet aan een ziel, zooals geloovige menschen, die beschouwen. Ik geloof, dat iedere vorm van godsdienst niet anders is dan een zelfgeschapen waanbeeld, ontstaan uit angst, uit verlangen, uit suggestie. Ik ben er zeker van dat de mensch niets anders heeft dan dit leven, dat hij het recht heeft, daarvan het beste te maken wat hij kan, dat alles wat belet hem gelukkig te zijn, door de natuur en de mensch zelf is geschapen, en niet door een of andere mystieke wil, die het als loutering bedoelt’.

3.Hendrika Willink 
Geb: 28-11-1858 Winterswijk
Ovl:30-06-1935 Baarn (76)
Echtg:20-02-1880 W’wijk  Jan Berend Roelvink
Bankier
Geb:28-12-1852 Zutphen
Ovl: 28-03-1916 Bosch en Duin (63)- begr.te Zeist

4.Christina Willink 
Geb:06-08-1860 Winterswijk
Ovl: 05-07-1938 Enschede (76)
Echtg: 30-08-1882 W’wijk  
Benjamin Willem ter Kuile
Geb: 08-01-1853 Enschede
Ovl: 29-12-1926 Lonneker (73)
Fabrikant
Beide begraven te Enschede

5.Willem Willink 
Geb:01-07-1864 Winterswijk
Ovl: 23-07-1935 Enschede (71)
Ongehuwd
Spoorwegen
Firmant Hofstede Crull & Willink Electr.technisch Borne
Heemaf Hengelo
Begraven te Enschede

6.Hendrik Willink 
Geb:28-03-1867 Winterswijk
Ovl: 01-12-1890 Buitenzorg-Java (23)- overleden aan Malaria
Pionier v.d.familie – zoekende naar mogelijkheden in de kolonien.

De Zwartstoomfabriek

In 1855 start Jan Willink met zijn Zwartstoom.
Of dit alleen met thuiswerkers was is moeilijk na te gaan, maar pas vanaf 1862 wanneer zijn beide broers Hendrik en Herman Christiaan hun eigen fabriek zijn begonnen aan de Groenloseweg, betaald Jan Willink f 20,– huur aan zijn vader voor de oude fabriek aan de Zonnebrink-Verl.Ratumsestraat.
Ook Jan blijft niet lang op deze oude lokatie, want in 1966 opent hij zijn nieuwe fabriek aan de Zonnebrink.
In 1869 komt Willem paschen (1846-1909) als medefirmant in het bedrijf en de naam wordt: Firma J.Willink & Paschen .
De vader van Willem Paschen, Herman Hendrik Paschen (1813-1880) is dan waarschijnlijk mede-investeerder geworden binnen Zwartstoom.
Herman Hendrik Paschen is Jan Willink zijn zwager en echtgenote van zijn oudste zus Maria Geertruid Willink (1824-1875)
Willem Paschen gaat op 06-08-1874 trouwen met Catharina Roelvink uit Winterswijk (1855-1931) en gaan wonen aan de Spoorstraat.

Vanaf 1871-1875 gaat Jan Willink ook in de plaatselijk politiek (stokje overgenomen van zijn broer Hendrik) en vanaf 1879 komen ook zijn beide zonen Abraham, dan 23 jaar en Jan Hendrik, 22 jaar in de directie.
Jan Willink trekt zich dan terug en gaat zich volledig richten op spoorwegverbindingen.
De directie van Zwartstoom laat hij over aan neef Willem Paschen en zijn beide zonen.
In 1902 trekt Willem Paschen zich terug en Firma J.Willink & Paschen wordt vanaf dan NV Bontweverij ‘De Batavier v/h J.Willink &Paschen, geleid nu dan nog door Jan Willink’s beide zonen Abraham en Jan Hendrik.

Spoor-Jan ZIE FAMILIE WILLINK – SPOOR JAN

Einde derde generatie

Was de enige zoon van Burgemeester Hendrik , Abraham Willink in 1863 overleden, zijn drie zonen Hendrik, Herman en Jan verlaten nu het podium.
Hendrik v.d. Witstoom plotseling in 1877, Spoor-Jan, van de Zwartstoom-Batavier in 1896 en in 1906 overleed Herman Jurjaan Willink.
De compagnon van Jan Willink, Willem Paschen overleed in 1909 te Monte Carlo.
Tijd voor de vierde generatie.

DE NIEUWE GENERATIE ZWARTSTOMERS

Abraham en Jan Hendrik

1.ABRAHAM WILLINK (4Z)

Geb: 11-04-1856 Winterswijk
Ovl: 21-09-1913 Winterswijk (57)
Directeur Batavier 1879-1913 -Wethouder.
Echtg: 07-04-1881 Rotterdam:  Louise Jacoba Toe Water
Geb: 21-06-1857 Utrecht
Ovl: 04-01-1923 Winterswijk (65)
Wooldstraat 47, later Wooldstraat 29
Beide begraven OBP
Kinderen: 4

A.Jan Willink Azn. 1882-1959

B.Anna Willink 
Geb: 01-11-1884 Winterswijk
Ovl: 17-10-1952 Enschede (67) -begr.Enschede
Ongehuwd.

C..Willem Carel Pieter Willink 
Geb: 28-06-1886 Winterswijk
Ovl: 25-04-1956 Mendoza Argentinie (69)
Ged.Landbouwmaatschappij Tubantia
In 1909 naar Argentinie gegaan
Echtg: 11-10-1913 Buenos Aires
Martha Gesiena Posthumus
Geb: 23-06-1887 Amsterdam
Ovl: 09-05-1964 Buenos Aires
Kinderen: 4

D.Fredrik Robert Willink 
Geb: 24-06-1889 Winterswijk
Ovl: 29-02-1980 Lochem (90) -crematie
Officier in de Orde van Oranje Nassau
Echtg: 23-04-1914 Den Haag
Lucretia Nellensteyn
Geb: 09-05-1886 Yogyakarta, Indonesië
Ovl: 05-01-1976 Hengelo (89) – crematie
Kinderen: 4

2.JAN HENDRIK WILLINK (4Z)

Geb: 09-05-1857 Winterswijk
Ovl: 19-03-1940 Winterswijk (82) Alg.begr.pl. nr.1311
Directeur Batavier 1879-1921 -‘Manke Jan’
Overleden Haitsma Mulierweg 23 (Kazerne), verpleegd door Fam.Hausser
Echtg: 25-03-1886 Winterswijk 
Jacoba Peternella van Kempe Valk
Geb: 11-03-1861 Maastricht
Ovl: 08-07-1926 Winterswijk (65) crematorium Westerveld
Woonadres: Willinkstraat 3
Kinderen: 3

A.Reinier Cornelis Jacobus Willink 
Geb: 15-01-1887 Winterswijk
Ovl: 22-10-1961 Winterswijk (74)
Ongehuwd
Ere-voorzitter W.V.C.
Hulp Oekraine 1922-1924
Woonadres: Spoorstraat 58

B.Abraham Jan Willink JHzn. 1888-1969

C.Johanna Gerdina Wendelina Willink 
Geb: 11-11-1889 Winterswijk
Ovl: 10-10-1983 DenHaag (93)
Echtg: 05-09-1914 Winterswijk
Willem Johan van Wulfften Palthe
Geb: 13-09-1888 Hengelo
Ovl: 13-03-1960 Denekamp (71) -begr.aldaar
Kinderen: 3

De tweede en DERDE generatie Zwartstomers

In 1879 al waren de beide zonen van Jan Willink , Abraham Willink en Jan Hendrik Willink in de nieuwe fabriek aan de Zonnebrink gekomen.
Vader ging zich steeds meer toe leggen op de spoorlijnen, zodat de beide zonen samen met neef Willem Paschen, die in 1869 al in het bedrijf kwam de nieuwe directie vormen.
In 1891 heeft J.Willink & Paschen 235 werknemers: 130 mannen,43 vrouwen, 28 jongens en 34 meisjes. Weekloon: f 6,- – f 7,-
In 1897 overlijd de oprichter Jan Willink.
In 1901 zijn er 362 werknemers
In 1902 stapt Willem Paschen uit het bedrijf en de beide zonen van Jan Willink, Abraham en Jan Hendrik gaan verder als :NV Bontweverij “De Batavier” v/h J.Willink en Paschen
In 1907 komt de volgende generatie. Adjunct-directeur wordt dan Jan Willink Azn. (3egen.)
In 1909 overlijd Willem Paschen te Monte Carlo.
De aandelen blijken dan als volgt verdeeld:
50% aandeel Mevr.Paschen-Roelvink 25% Abraham Willink 25% Jan Hendrik Willink
In 1912 wordt een nieuwe tweede fabriek aan het Hilbelinkspad gebouwd.

In 1913 overlijd Abraham Willink (2egen.) en komt ook zijn zoon als directeur: Abr.Jan Willink,JHzn (3egen.) ‘Dikke Bram’
In 1921 stapt Jan Hendrik Willink (2egen.) uit de firma, zodat op dat moment De Batavier in handen is van Jan Willink Azn en Abr.Jan Willink JHzn.
Vanaf 1921 breken de crisisjaren aan.

De volgende generatie Zwartstomers

Jaren ’20
De Batavier in handen is van Jan Willink Azn en Abr.Jan Willink JHzn.

JAN WILLINK Azn

Geb: 24-02-1882 Winterswijk
Ovl: 07-08-1959 Winterswijk (77) -crematie
Echtg: 12-05-1910 Den Haag  
Aleida Haitsma Mulier
Geb: 12-04-1889 Winterswijk
Ovl: 17-03-1980 Terborg (90)
Woonadres: Wilhelminastraat 33-villa Parnassia
Kinderen: 2

A.Abraham Willink 1911-1974

B.Willem Carel Pieter Willink 
Geb: 02-02-1914 Winterswijk
Ovl: 19-04-1995 Winterswijk (81)
Concertzanger
Echtg:
Johanna Margaretha Elisabeth van Steeden
Geb: 1916- Ovl:
Echtg:
Gerardina Maria Henriëtta de Bie
Geb: Ovl:

ABRAHAM JAN WILLINK JHzn

Geb: 01-01-1888 Winterswijk
Ovl: 09-06-1969 Winterswijk (81) -crematie
Echtg: 11-04-1921 Sneek
Titia Christina Bouma
Geb: 22-01-1891 Sneek
Ovl: 17-03-1982 Winterswijk (91) -begr.NBP
Woonadres: Pr.Hendrikstraat 23
Kinderen: 1

Christina Wildina Jacoba Willink 
Geb: 18-02-1922 Winterswijk
Ovl:
Echtg: 11-06-1947 Winterswijk
Dr.James Reid Briggs -chirurg
Geb:
Ovl: 19-12-1971 (50) Gent (Blg) -crematie Engeland

De crisisjaren ’20-’30 -De Zwartstoom

Jan Willink Azn en Abr.Jan Willink JHzn. zijn de donkere tijden in gegaan.
De jaren ’20 waren al niet best, maar vanaf de jaren ’30 worden er veel verliezen geboekt.
In 1931 wordt dan ook de directie aangevuld met J.G.Korteling.
In 1936 komen ze op het dieptepunt van de crisis.

GROTE BRAND – ‘IN DE BRAND, UIT DE BRAND’

In 1937 zijn er 350 werknemers, maar de tijd blijft slecht.
Op 04 december 1937 breekt de grote brand uit.
De geruchten van ‘in de brand, uit de brand’ zijn enigszins logisch.
In 1936 waren net de assuratiewaarden van de machines en gebouwen verhoogd en de uitbetaling van de verzekering was kolossaal.
Maar liefst f 1.121.117,50
-300.000 aan obligaties konden worden terugbetaald
-153.000 aan nieuw kapitaal toegevoegd
-607.328 geboekt als alg.reserve.
In 1938 neemt Jan Willink Azn (3egen.) afscheid van de Batavier.

De laatste generatie

Abraham Willink (‘Bram van Gossink’)
Geb:21-09-1911 Winterswijk
Ovl:20-03-1974 Doetinchem (62) – crematie
Echtg: 14-07-1939 Bloemendaal
Anke van Oldenborgh
Echtg: 06-12-1963 Amsterdam
Maria Christina Strijbos
Woonadres: Landgoed Gossink – Henxel

De oorlogsjaren

In 1939 zitten in de directie:
Abraham Jan Willink.JHzn (3egen) (Geb:1888-Ovl:1969), nu genoemd DIKKE BRAM, omdat nu ook de zoon van Jan Willink Azn, Abraham Willink JWzn(4egen) (Geb:1911-Ovl.1974) in de directie is gekomen.
Hij wordt dan genoemd: BRAM V.GOSSINK
Verder is H.J.Voogd (Geb: 1894 Ovl:1967) gekomen en is vanaf dat jaar
Johannes Gesinus Korteling (Geb: 1879-Ovl.1962) benoemd tot gedel.commissaris .

1940-1945:
Omzet : f 5.978.415, waarvan f 657.882 (11%) voor rekening van de bezetter. (f 165.000, voor de Wehrmacht). Berekening Eykman.

Het gaat bergafwaarts

Na de oorlogsjaren is er een flinke opleving. Er breken zes ‘vette jaren’ aan.
In 1953 besluit Abr..Jan Willink.JHzn (3egen) DIKKE BRAM op 65-jarige leeftijd uit te treden, gevolgd in 1960 door H.Voogd (dan 66)
Ook J.G.Korteling, dan 81 legt zijn commissariaat neer.
Johannes Gesius Korteling overlijd te Winterswijk in 1962
(Officier in de Orde van Oranje Nassau – 1949)
Dan is Bram Willink JWzn(4egen) ALLEEN DIRECTEUR van Bontweverij De Batavier.

De laatste 20 jaar zijn ingegaan

Naast Bram JWzn (Bram van Gossink) komt Breukers als onder-directeur en kent het bedrijf een drie-jarige opleving.
Inmiddels wordt er gezocht naar fusie-kandidaten, maar eind 1966 worden deze pogingen opgegeven.
In 1966 wordt nog wel het 100-jarig bestaan gevierd, met o.a. het aanbieden van een fontein aan de Winterswijkse gemeenschap.
In 1966 komt A.J.Borren in de directie en wordt de begaafde ontwerper Karel Stroes mede-onder-directeur.
A.J.Borren vertrekt echter alweer in 1969, waardoor wederom twee nieuwe directeuren worden aangetrokken.
H.J.Leddeboer, comm.directeur en K. ten Bruggencate, directeur.
In 1972 verlaat Bram Willink JWzn(4egen) de directie en wordt hij Commissaris. Twee jaar later komt hij te overlijdenop 62-jarige leeftijd.
In 1974 wordt wederom verlies geleden , maar heeft de Batavier toch nog altijd 370 werknemers.
In 1975 wordt echter sureance van betaling aangevraagd en verlaten Leddeboer en ten Bruggencate het zinkende schip.
In 1975 komt nog als comm.interim Bram Willink, de zoon van de oom van Bram van Gossink, Frits.
Langzaam neemt het personeel af van 313 in 1975, naar 270 in 1976 tot 240 bij sluiting in 1980.
Zoon Jan Willink van Bram van Gossink kwam nog in 1976 en hij heeft dan ook ‘de deur gesloten’ in 1980.
Een klein gedeelte gaat verder aan het Hilbelinkspad, met 60 personeelsleden onder de naam Gaudium.
Hiermee was aan het zwartstoom tijdperk van Jan Willink een eind gekomen.