Chronologie 1942

Januari 1942: Nederlanse Unie wordt verboden.

1 januari 1942:
W.Koenen aangehouden voor diefstal parachute neergestort vliegtuig.
Ook Theissen welke een prive bewakingsdienst heeft en Koenen moest bewaken.
Beiden worden overgebracht op

7 januari 1942

W.Koenen en H.G.Theissen naar Arnhem

8 januari 1942:
Theissen wordt vrij gelaten
W. Koenen blijft vastzitten, niet voor diefstal parachute (had hij ook niet), maar voor gestolen radio-apparatuur uit vliegtuig.
W. Koenen wordt later vrij gelaten.

20 januari 1942:
Wannseeconferentie: Besluit: ‘De Endlösung van het Joodse probleem’

26 februari 1942:
Politie deelt fam.Kobus mee overlijden Gradus Kobus in Neuengamme op 22-02-1942. Gecremeerd en bijgezet in Hamburg-Ohlsdorf.

10 Maart 1942:
Veearts J.W.Bussink neemt praktijk van Dr.Bos over.

18 maart 1942:
Winterswijksche Courant bericht dat Dr.Bos de nieuwe burgemeester wordt.
‘Laat toch het publiek niet menen dat ik gekomen ben met een gevoel van wraak tegenover hen, die mij in de loop der jaren onaangenaam bejegend hebben. Als nationaal-socialist kan men vergeven en vergeten. Wie mij steunt in mijn plicht de gemeente in nationaal-socialistische geest te besturen, is welkom. Wie saboteert is onherroepelijk verloren.’

28 maart 1942:
Dr.Bos Burgemeester
Dat de Winterswijkers niet massaal het Nationaal- socialisme aanhing blijkt ook uit de installatie-rede van Dr.Bos als burgemeester op 28 maart 1942.
Hij waarschuwd hier vier groepen Winterswijkers:
-De ambtenaren
-Het politie-korps
-De onderwijzers
-De boeren
Wel onder de kleine Middenstanders blijken veel NSB-leden te zijn.
Bijzonderheid: Dr.Bos rept met geen woord over het Joodse deel v.d. bevolking.

30 maart 1942:
Kegelclub Wenters, waarvan algemeen bekend stond dat zij niet nationaal-socialistisch waren wordt verboden (o.a.lid E.Wiechers).
In 1941 was deze kegelclub al vanwege anti-houding afgefluisterd bij Cafe Piek.

8 april 1942:
Wethouders Bent,Weerkamp en Tenkink dienen hun ontslag in, wat door Dr.Bos wordt aanvaardt. Hij vraagt hen wel voorlopig hun functie te blijven vervullen. Vergaderingen worden echter niet meer gehouden.

1 mei 1942:
Dr.Bos meldt aan Gewestelijk Directeur v.d. Politie in Arnhem, dat de marechaussee heeft gemeldt dat div.Joden bij boeren eieren kopen en deze tegen hogere prijzen in de zwarte handel brengen. Handel voor hen was verboden, zonder Verwalter. Bos wil bevoegdheid de joden te verbieden zich buiten Winterswijk te bevinden. Hij wil ze concentreren in het centrum. (of hij die bevoegdheid kreeg is niet bekend.)

7 mei 1942:
Brief Bos aan Gewestelijk Arbeidsbureau Brüninghaus met verzoek v.d.W aan het werk te zetten. Bos ergert zich aan hem. (zie ook 07-12-1942)

22 mei 1942:
Brief Dr.Bos aan SD Arnhem, m.b.t. G.W.A.te Voortwisch in Miste.
Gezegd: ‘De Engelse blokkade goed werkt’
te Voortwisch wordt overgebracht naar strafgevangenis Arnhem ,waar hij op 27 mei weer wordt ontslagen. Ook in oktober 1942 komt hij weer in aanvaring met Bos. Beide leven op gespannen voet met elkaar.

7 juni 1942:
Dr.Bos brief aan SD Arnhem over leraar E.Wiechers, toestaan bespotten en terreur van NSB-leerling. Bos en Reeser hebben al eerder op de HBS geklaagd over anti-houding lerarenkorps, met name Wiechers.

10 juni 1942:
Leraar E,Wiechers wordt gearresteerd en door ambtenaar SIPO naar Arnhem gebracht.
Drie maanden kamp Amersfoort en ontslag. (zie ook 15 april 1943)

Juli 1942
NSB 540 leden, maar sympathisanten toegenomen.

2 juli 1942:
Feestgebouw door gemeente aangekocht voor f 15.000,–

20 juli 1942:
Dr.Bos bekendmaking in de Winterswijksche Courant dat alle fietsen geregistreerd moesten worden. Ook in Winterswijk moesten de komende tijd veel fietsen ingeleverd worden.

20 juli 1942:
G.J.Wesselink, directeur Landbouwcooperatie gearresteerd.
Bos stuurt brief naar SD Arnhem, waarin hij aangeeft dat Wesselink ‘verdacht wordt van overtreding distributievoorschriften. Hij staat bekend als heftige anti-nationaal socialist, verdacht luisteren Engelse zender en ophitser. Verzoek om hem aan uw dienst over te geven en mij volmacht te geven voor inbeslagname radio.
(21 juli laat Dr.Bos hem vrij)

22 juli 1942:
G.J.Wesselink in opdracht Sipo weer gearresteerd 24 vrij gelaten, maar moet zich dag later weer melden!!!

27 juli 1942:
Winterswijk heeft 20.000 inwoners.

18 september 1942:
Dr.Bos brief aan SD Arnhem over klachten over J.B.A.F.M.van Eekelen.
Dr.Bos vraagt om maatregelen tegen hem. Niet bekend of dit gebeurt is.

5 oktober 1942:
Oostdankfeest NSDAP/NSB
Bos: ‘De waardering voor de boer zal blijven. Om die mogelijkheid te scheppen wordt in het Oosten onder leiding van Adolf Hitler een grote strijd gestreden. De boer wordt de verzorger van het gehele Germaanse volk, onaghankelijk van het overzeese joodse kapitalisme. Dit is geen verre toekomst meer, maar zeer nabij.

9 oktober 1942:
Samenkomst gemeente-personeel onderwijzers:
Vormingsleider Reeser.
Bos: ‘dat de tijd niet ver meer is dat een ieder moet kiezen’ .
Onderwijzers vroegen of het verplicht was aanwezig te zijn, anders zouden ze wegblijven.
Het is een verplichting, anders volgt schorsing.

30 oktober 1942:
Dr.Bos in de clinche met G.B.J.Esselink (van boerderij Freriks).
Hij geeft door: ‘Esselink is anti-Duits, anti-nationaal socialsit en heeft zich beledigend uitgelaten over de Duitse Weermacht.’
Hij verzoekt de SD:
‘Ich achte eine in Arrestelllung von Esselink nicht nur allein seher gewünscht was betrifft sein Person, aber anschend den verderblichen Einfluss der dieser Mann ausübt aus seine Gegend notwendig’
(Esselink wordt echter niet gearresteerd)

31 oktober 1942:
Brief Dr.Bos aan de S.D. Arnhem m.b.t. G.A. Lüpschen (niet te verwarren met een andere Lüpschen)
G.A. Lüpschen heeft demonstratief bioscoop verlaten bij propagandafilms.
G.A. Lüpschen is ‘oud-communist’ en was actief lid schalmeienkapel.
Dr.Bos heeft hem ingesloten op politiebureau, verdacht van anti-Duitse handelingen en verdacht door Gestapo.
Slotzin brief:
“Es kommt mir aber notwendig vor, dass dieser revolutionairen Individuum in ein Lager gestellt wird, wo er arbeiten lerrnt, wofür ich gerne Ihr mitwirkung anrufe’
Resultaat onbekend (zie 12-03-1943)

31 oktober 1942:
Schaaravond Jeugdstorm
Dr.Bos is ‘zeer tevreden over de ontwikkelingen’.

21 november 1942:
Partijavond NSDAP/NSB
Dr. Bos ‘hoopt op een inniger samenwerking tussen de Duitse en Nederlandse Nationaal socialisten, opdat wij de harde strijd schouder aan schouder kunnen strijden’.
Hij sloot af met:
‘Ik groet de leider aller Germanen Sieg Heil. Ik groet de leider der NSB. Houzee.’

25 november 1942: Oprichting LO

7 december 1942:
Wederom brief Bos aan arbeidsbureau Brüninghaus om zwarthandelaars en arbeidschuwe mensen op te roepen. Namen die hierbij vallen zijn wederom v.d.W en Klaas Schepel.

14 december 1942:
Ds.Reeser door secr.Generaal v.Departement Volksvoorlichting en Kunsten benoemd tot beoordelaar van boeken en manuscripten.

14 december:
Advertentie Nsb-Dr.Bos herdenking gesneuvelde SS-Sturmmann op 4 november Leningrad uit Bredevoort. ‘Zijn offer is niet tevergeefs geweest’ (3e uit kring die gesneuveld was)

14 december 1942:
Aankondiging evacuatie Scheveningers en Hagenaars i.v.m.Westwall.

Kerstmis 1942:
Oud-Burgemeester Kneppelhout komt vrij

Joodse medeburgers krijgen het zeer zwaar vanaf september 1942

4 september 1942:
Fam. Meijler Goudvinkenstraat 6, sinds zaterdag 28 augustus vertrokken.
(ondergedoken in het Korenburgerveen-9 personen)

Fam.Meyers, Haitsma Mulierweg 54, vertrokken.
(Moeder en zoon-ondergedoken in het Korenburgerveen)
r
Fam.Romann (gekomen uit Duitsland-1938), spoorstraat 28, vertrokken.
(Moeder en zoon- ondergedoken in het Korenburgerveen)

10 september 1942 verzocht de Burgemeester van Winterswijk opsporing, aanhouding en voorgeleiding van allen.

17 september 1942:
Mevr.S.van Gelder-Weiler ondergedoken in Meddo op advies en medeweten Dr.Bos.

18 september 1942:
Simon van Gelder, Wilhelminastraat, vertrokken.

20 september 1942:
S.van Gelder-Weiler, Ratumsestraat, ondergedoken Meddo.
Ook haar man A.D.van Gelder is ondergedoken in Meddo
(beide overleven de oorlog)

1 oktober 1942:
Fam.Izaak de Leeuw, Tuunterstraat vertrokken.
Vader en 3 dochters, moeder verblijft in ziekenhuis waar zij overlijdt.
(zij overleven de oorlog, waaronder Johanna Reiss)

3 oktober 1942:
Fam.Philip Schwarz, Ratumsestraat vertrokken.
(Echtpaar, 2 kinderen-ondergedoken Korenburgerveen.)

8 oktober 1942 verzocht de Burgemeester van Winterswijk opsporing, aanhouding en voorgeleiding van de Fam.Schwarz.

Oktober 1942:
Fam.Sallie Schwarz, Molenstraat, vertrokken.
Ondergedoken in Friesland, met behulp bem.Mevr.Kuipers-Rietberg.
(zij overleven de oorlog)

11 november 1942:
Jacob Gans, Ratumsestraat 27 gearresteerd door twee politie-agenten en overgebracht op 12 november naar Arnhem
Jacob Gans en zijn vrouw Charlotte worden beide vermoord op 3 dec.1942 in Auschwitz.

16 november 1942:
Simon Philips, Vredensestraat 32 deelt mede dat op last v.d. burgemeester zijn schoonzuster-weduwe H.Philips-Biest en dochter Kitty uit de Meddosestraat met ingang van 18 november 1942 bij hem in komen wonen.

Later zijn ze: Simon, zijn vrouw Selma, schoonzuster enn Kitty, met een overvalswagen allen opgehaald en op 9 mei 1943 van Vught naar Westerbork overgebracht, en op 18 mei 1943 naar Sobibor, waar zij op 21 mei 1943 zijn vermoord.

November 1942:
Daarna gaat alles snel
Diverse Joodse woningen worden verzegeld, veel Joodse gezinnen worden gearresteerd of melden zich ‘vrijwillig’ en verplicht in Vught of Westerbork.
Ook de ondergedoken gezinnen in het Korenburgerveen worden gearresteerd en bijna allen, welke niet weten te vluchten, overgebracht naar Westerbork.
Eind november 1942 is een groot deel van de Joodse gemeenschap verdwenen.

30 december 1942:
Ds.Reeser vraagt vergunning voor wapen