00 november 1940: Joodse ambtenaren ontslag
10 januari 1941: Identificatieplicht persoonsbewijs met grote letter J
12 maart 1941: Verordening verwijderen Joden uit het bedrijfsleven
19 mei 1941: Besluit verwijdering alle Joden uit Nederland
20 januari 1942: Wannseeconferentie: Endlösung der Judenfrage
03 mei 1942: Jodenster verplicht
15 juli 1942: Eerste deportatie Westerbork-Auschwitz

	Auschw.	Sobibor	Mauth.	Berg.B.	Buch.w.	Westerb.	Vught
Tot.Monum.
Tot.uit W’wijk

Auschwitz

Oświęcim,  Polen
Vernietigingskamp
Ingebruikname: 5 mei 1940
Bevrijding: 27 januari 1945
Auschwitz I
Auschwitz II-Birkenau
Auschwitz III-Monowitz
Dodental: 1,1 miljoen
Nederlanders werden met 68 treinen naar Auschwitz getransporteerd (67 vanuit Westerbork)

Sobibor

Sobibór, Polen (Oost)
Vernietigingskamp
Ingebruikname: April 1942
Gesloten: November 1943
Dodental: 169.800
Nederlanders werden met 19 treinen naar Sibobor getransporteerd vanuit Westerbork. Periode 02 maart 1943- 20 juli 1943.
Aantal: 34.313.
Overleefd:18
Merendeel kindertransporten vanuit Vught,juni 1943 gingen naar Sobibor.

Mauthausen

Oostenrijk
Ingebruikname: 8 augustus 1938
Bevrijding: 5 mei 1945
Dodental: 95.000
Zes Winterswijkse Joodse burgers welke gearresteerd werden bij de razzia op 8 oktober 1941 en getransporteerd werden naar Mauthausen kwamen hier om.

Theresienstadt

Tsjechië
Ingebruikname: 24 november 1941
Bevrijding: 9 mei 1945
Dodental:33.818
Doorgangskamp vooral naar Auschwitz-Birkenau.
Aantal Nederlanders: 5000 (totaal 140.000)

Bergen-Belsen

Duitsland
Ingebruikname: mei 1940
Bevrijding: 15 april 1945
Dodental:70.000 o.a. Anne en Margot Frank

Buchenwald

Duitsland
Ingebruikname: 15 juli 1937
Bevrijding: 11 april 1945
Dodental: 56.545
Aantal Nederlanders gevangen gezeten:3.300.
Zeker is 497 omgekomen, 384 overleefd bij bevrijding.

Westerbork

Drenthe Nederland
Ingebruikname: 01 juli 1942
Bevrijding: 12 april 1945 (Canadezen)
Doorvoerkamp naar concentratie- en vernietigingskampen in Duitsland, Polen en Tjechie.
Ruim 102.000 Joden en 245 Roma omgekomen. Plm.5000 joden overleefd.
Verblijfsduur algemeen: enkele dagen tot weken.
Voorheen Nederlands Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork 1939.
Ruim 93 treinen vertrokken vanuit Westerbork. Eerste periode 2x per week.
Op maandag (later dinsdag) en op vrijdag.
“De kampbewoners leefden van ‘dinsdag tot dinsdag’, van transport tot transport.”
Eerste trein 15 juli 1942, laatste trein 13 september 1944 – 279 personen, waaronder 77 kinderen vanuit onderduikadressen.(Bergen-Belsen)

65 treinen naar Auschwitz, 19 naar Sobibor, anderen naar Teresienstadt en Bergen-Belsen.
Reisduur: 3 dagen.
Anne Frank en haar familie kwamen aan op 8 augustus 1944 en werden op 3 september 1944 getransporteerd naar Auschwitz.

Op 12 april 1945 bevrijdden de Canadezen 876 Joodse gevangenen in kamp Westerbork. Van hen hadden 500 de laatste trein zien vertrekken, de rest was in de laatste oorlogsmaanden opgepakt.

Kampcommandant:  Alfred Konrad Gemmeker (1904-1982)  

Vught

Noord-Brabant, Nederland
Ingebruikname: 13 januari 1943
Bevrijding: 26 oktober 1944
Totaal werden er ruim 31.000 mensen in het kamp gedetineerd waaronder 12.000 Joden en verder politieke gevangenen, Roma en Sinti,  verzetsstrijders,Jehova’s getuigen,  homoseksuelen,  zwervers,  criminelen en zwarthandelaren.
In het kamp zijn zeker 735 mensen om het leven gekomen,waaronder de Winterswijkse verzetstrijders Wim Koenen en Henk Baarschers.

Op 5 juni 1943 werd bekendgemaakt dat alle Joodse kinderen uit het kamp weg moesten. Er werd gezegd dat zij naar een speciaal kinderkamp in de buurt zouden gaan. Op 6 juni werden alle kinderen van nul tot en met drie, samen met hun ouders gedeporteerd naar kamp Westerbork. Een dag later werden ook alle kinderen van vier tot en met vijftien jaar afgevoerd naar Westerbork. Van daaruit werden de kinderen samen met hun ouders overgebracht naar Sobibór, waar ze vrijwel direct na aankomst door middel van vergassing om het leven werden gebracht. Er zijn 1296 kinderen weggevoerd in dit weekend van 1943

Alle overgebleven Joden werden in de nacht van 2 op 3 juni 1944 in goederenwagons naar Auschwitz gedeporteerd.

In bewerking

Dinsdag 7 oktober 1941:
7 1/4 uur n/m.
Woensdagmorgen, 10-1941 om half 8 moet het gehele politiecorps van Winterswijk klaar staan, om, wanneer nodig de Ordnungspolizei te assisteren, zulks in opdracht van den Chef der Sipo te Arnhem, die zulks telephonisch heeft medegedeeld te 7 1/4 uur n/m.
De agenten van Politie de Vries-Gunnink en Odding zijn door mij van bovenstaande in kennis gesteld.
C.van der Swart

Dag?
6 3/4 uur n/m.
Werd door de Sipo te Arnhem gemeld dat in de komende nacht, de volgende joden (zie bijgaande lijst) moeten worden gearresteerd. De gearresteerden moeten morgenvroeg voor 12 uur aan de Willemskazerne worden gebracht te Arnhem. Wanneer geen transportmiddel alhier beschikbaar is moet dit voor 8 uur morgenvroeg aan de Sipo worden gemeld, dan zorgen zij voor een transportmiddel.
A.Odding

Van de joden in kwestie is niemand aangetroffen. Dit is om 2.30 uur ’s nachts telefonisch aan de Sipo gemeld.
Feberwee.

	Voorn.	Naam	Geb:	Adres	Nr.	Arres.	Bijz.
1	Izaak	Leeuw de	11-03-1889	Stationsstr.	3
2	Nathan	Schwarz	16-03-1904	Stationsstr	63
3	Marcus	Leeuw de	29-01-1916	Spoorstr.	33
4	David	Schielaar	16-08-1883	Spoorstr.	36
5	Maurits	Menco	12-07-1894	Spoorstr.	51
6	Isaak A.	Schielaar	24-02-1915	Spoorstr.	36
7	Samuel	Hamme	31-03-1894	Molenpad	1a		Ovl.
8	Schwarz	Sally	23-02-1908	Molenpad	6
9	Liebman	Blom	17-08-1913	Wooldstr	63
10	Joseph	Nihom	11-10-1922	Molenpad	4
11	Heiman	Mogendorff	04-06-1894	Weurden	57
12	Louis B.	Bouwman	03-07-1909	Weurden	66
13	Marcus J.	Leeuw de	15-05-1883	Kreijlstr	23
14	Harri	Menco	13-05-1896	Hilbel.pad	4
15	Meijer	Philips	24-03-1898	Ratum.str	21
16	Aron D.	Gelder van	19-02-1898	Ratum.str	3
17	Hartog	Meijler	07-06-1912	Goudv.str.	6
18	Sally	Meijler	26-09-1908	Goudv.str.	6
19	Benjamin	Philips	24-11-1893	Goudv.str	8
20	Leo A.	Meijers	04-02-1912	H.Mulierw	54
21	Simon	Gelder van	11-01-1912	Wilhel.str	13a
22	Philip	Schwarz	09-10-1902	Julianastr	1
23	Henry	Philips	08-12-1915	Gasthuisstr	102
24	Bernard N.	Menko	21-02-1910	Tuuntestr	5
25	Mozes J.	Klaveren v.	07-12-1902	Spoorstr.	28?
26	Benedictus	Hamburger	20-12-1900	Misterweg	88
27	Josef	Gans	26-04-1903	Misterweg	51
28	Alexander E.	Gans	24-05-1897	Misterstr	95
29	Rudolf M.	Leeuw de	08-05-1917	Misterstr	90
30	Emanuel	Groenheim	26-04-1905	Misterstr	57
31	Hars	Schaap	06-09-1885	Misterstr	57
32	Saul A.	Braunhut	29-07-1910	Misterstr	3
33	Josef	Wolfstein	29-02-1904	Ratum.str

Van deze lijst werd echter niemand gearresteerd.
Wel werden er 6 anderen opgepakt bij de razzia van 8 oktober 1941

	Voorn.	Naam	Geb:	Adres	Nr.	Verm.
1	Harrie	Gans	01-11-1906	Stationsstr	6	25-10-1941
2	Aron A.	Gelder van	10-06-1899	Meddosestr	3	02-12-1941
3	Siegfried	Hamburger	23-07-1903	Meddosestr	3	02-11-1941
4	Heiman	Philips	28-10-1884	Meddosestr	38	14-10-1941
5	David	Schwarz	20-09-1899	Molenpad	2	28-10-1941
6	Philip	Slager	20-09-1894	Meddosestr	29	13-10-1941

Op 8 en 9 oktober 1941 werden bij de razzia in de Achterhoek, Arnhem en Apeldoorn 72 mannen gearresteerd en gedeporteerd. Allen stierven binnen enkele maanden in Mauthausen.

Op 13 en 14 september 1941 was een razzia geweest in de Twentse plaatsen Enschede, Hengelo, Borne, Almelo, Delden, Goor, Haaksbergen, Denekamp en Oldenzaal, waar uiteindelijk in totaal 105 Joodse mannen per trein naar Mauthausen werden gedeporteerd. In januari 1942 werd de laatste van deze groep vermoord. 

	Naam	Voorn.	Lft	Gek.	Vertr.	Verm.
1	Cleeff van	Siegfried	37	193?	1941	1944
2	Cleeff van-Eppingh.	Anne	38	1934	1941	1943
3	Cleeff van	Hans	4		1941	1943
4	Eppinghausen-Rosenth.	Berta	62	1934	????	????
5	Goldschmidt	Max	69	1936?		1943
6	Goldschmidt-Marx	Clara	71	1936?		1943
7	Goldschmidt	Leo	40	1936		1943
8	Goldschmidt	Augusta	41	1936		1943
9	Goldschmidt	Margot	10	1936		1943
10	Gumpert	Elieser	67	1936		1945
11	Gumpert	Gertrud	42	1936		1945
12	Gumpert	Ernst	25	1936		1945
13	Hamburger	Samuel	74	1940		1943
14	Hamburger-Schl.	Berta	69	1940		1943
15	Hamburger	Siegfried	38	1933		1941
16	Hamburger	Cato	31	1939		1943
17	Handgriff	Kurt	21	1940		1945
18	Heide	Hugo	62	1938		1943
19	Heide-Eppingh.	Johanna	63	1938		1943
20	Humberg	Wilhelm	49	1933		1944
21	Humberg-Menko	Rosetta	35	1933		1943
22	Humberg	Margot	14	1933		1943
23	Humberg	Vera	10	1933		1943
24	Humberg	Jacob	8			1943
25	Jong de	Herbert	20	1938		1944
26	Keller-Weil	Johanna	61	1939		1943
27	Klejman	Jakobine	20	1940		1942
28	Maas	Wolfgang	24	1936		1945
29	Meijer-Romann	Frieda	33	1936		1942
30	Moses	Hermann	65	1939		1943
31	Nathan	Isaak	71	1939		1943
32	Nathan-Loeb	Henriette	62	1939		1943
33	Neumann	Lotti	22	1940		????
34	Philip-Frankenb.	Lore Gerta	28	1939		1943
35	Romann	Paul	31	1938		1944
36	Romann-v.d.H.	Rosi	35			1942
37	Romann-Hony	Selma	56			1942
38	Rosenbaum	Amalia	76			1943
39	Rosenthal-Gelder	Henriette	46	1938		1942
40	Rosenthal	Gerda	20	1938		1942
41	Rosenthal	Hildegard	16	1938		1942
42	Rosentahl	Helmut	6	1938		1942
43	Schafheimer	Julius	40	1937	1940	1942
44	Simons-Cahn	Bertha	71			1942
45	Stern	Sally	35	1933		1945
46	Stern-Heide	Dina	33	1933		1943
47	Stern	Irene	2			1943
48	Stern-Homy	Karolina	85			1943
49	Voos	Sibllia	61			1942
50	Wertheim-Heijm	Selma	52			1943
51	Wertheim	Marga	14			1943
52	Wolf	Albert	49	1935		1945
53	Wolf-Nathan	Grete	41	1935		1944
54	Wolf	Julius	18	1935		1945
55	Wolf	Simon	14	1935		1944

1933

Comité voor hulp aan Joodsche vluchtelingen

21-04-1933: Moet dit 21 maart zijn? (Dr.Bos.blz.140)
Comité voor Joodsche vluchtelingen uit Duitschland.
Op verzoek van het hoofd-comité in Amsterdam is alhier een comité gevormd voor heit inzamelen van gelden voor Joodsche vluchtelingen.
Deze gelden worden voor een groot gedeelte aan het hoofd-comité afgedragen, omdat dit het meest om hulp wordt aangezocht. Een klein deel blijft onder berusting van het plaatselijk comité, om, zoo noodig, hier steun te kunnen verleenen. Bij de geloofsgenooten h. t. p. zal een lijst ter inteekening worden aangeboden.
Voorts verzoekt de commissie aan hen die voor dit doel iets offeren willen, dit aan een der leden ter hand te willen stellen.

De Commissie bestaat uit de heeren:
A. de Leeuw Jzn., Gasthuisstr., voorz
D, Schielaar, Spoorstraat, Secretaris.
M. S. Kan, Weurden 44, penningm.
B. Philips, Goudvinkensitraat.
I. Hemelrijk, Wooldstraat.
Jac. Menco, Tuunterstraat.
K. Njhom, Spoorstraat.
A. A. van Gelder, Meddoschestr. 3

De ontrechtlng der Joden in Duitschland

23-05-1933
Onder auspiciën van het comité voor de bijzondere Joodsche belangen te Amsterdam, is een brochure verschenen getiteld „De ontrechting der Joden in Duitschland”.
Deze brochure geeft aan de hand van documenten een overzicht van de voornaamste gebeurtenissen en van belangrijke beschouwingen, in binnen- en buitenlandsche bladen verschenen.
De brochure is tegen 10 cent verkrijgbaar bij de heeren M. S. Kan en D. Schielaar, resp. penningmeester en secretaris van het comité voor Joodsche vluchtelingen alhier, en in Albrecht’s Boekhandel.

1934

Weldadigheidsavond ten bate der Joodsche vluchtelingen

Nieuw Israelietisch Weekblad, 16-11-1934

Zondagavond werd onder buitengewone belangstelling van de zijde van het opgekomen publiek in Excelsior een feestavond gehouden ten bate van bovenstaand doel. Binnen veertien dagen waren alle voorbereidselen getroffen om het werk van het Amsterdamsche steuncomité voor Joodsche vluchtelingen financieel te kunnen steunen. Zoowel het niet-Joodsche als het Joodsche publiek van Winterswijk en vele fabrikanten van elders hadden in elke mogelijke vorm consumptie-artikelen en kunstvoorwerpen vrijgevig geschonken, om het plaatselijk comité alhier gelegenheid te geven met de minste onkosten een maximum ontvangst te bereiken. In het bijzonder memoreeren wij dat het strijkje Schepel belangloos voor muziek zorgde. Met dankbaarheid gewaagden dan ook de voorz., de heer A. de Leeuw, en de eerw.heer Schielaar in hun toespraken van deze daden van mildheid ten bate van hen, die door een regime, dat nu juist niet bijzonder de instemming der wereld oogst, gedwongen waren, vaak met achterlating hunner bezittingen, een goed heenkomen te zoeken. De traditie getrouw, heeft onze regeering voor dezen, zooals dit geschiedde in de 16e en 17e eeuw voor réfugiés van een niet-gedulde godsdienst, haar poorten geopend om hier vrij te kunnen ademen.
Deze berooiden te helpen, was een vanzelfsprekende gedachte, en zoo dit feest, dat onder zang, dans en voordrachten tot laat in den nacht werd voortgezet, deze gedachte in de daad omgezet.
Vele dames en heeren droegen elk op haar of zijn wijze tot het succes ervan bij, zoodat een belangrijk bedrag aan het Steunfonds te Amsterdam kan worden afgedragen.

Aan het slot sprak de heer J. Menco een warm woord van dank tot de aanwezigen, in het bijzonder tot alle medewerkenden en bracht hulde aan ons Vorstenhuis en onze Regeering, die met alle kracht het hunne doen, om een der hoofdgedachten van waren godsdienstzin, verdraagzaamheid, op Neerlands bodem te handhaven. (Wintersw. Crt.).

1938

Romann

13-01-1938:
Paul Romann als vluchteling naar Winterswijk.
Wil logeren bij zwager David Meijler en zus
Na Kristallnacht meer Romans

Anschluss Oostenrijk

12 maart 1938 – Joodse Oostenrijkse vluchtelingen.
Minister van Justitie Goseling – vluchtelingen ongewenst.
09 juni plm.25.000 Joodse vluchtelingen in Nederland

Vluchtelingenleed

27-09-1938
Als een speelbal heen en weer geworpen
Zoo men weet, laat onze regeering gelijk vrijwel alle andere landen geen vreemdelingen toe, die zonder voldoende middelen van bestaan zijn.
Dit vraagstuk is zeer actueel geworden tengevolge van de massa-vlucht van Joden uit Duitschland en Oostenrijk.
Af en toe geeft dit aanleiding tot erbarmelijke grenstooneelen.

Uit den trein gesprongen.
Zoo sprong Zaterdagavond j.l. een vluchteling, die te Winterswijk aankwam, doch weer op den eerstvolgenden trein naar Duitschland gezet werd, uit den trein, toen deze goed en wel het station alhier verlaten had.
Onmiddellijk werd de marechaussee gealarmeerd, die er in slaagde den man terug te vinden. Hij werd voorloopig opgesloten en later op transport gesteld naar Arnhem, omdat de man kon aantoonen, dat zijn leven gevaar liep, als hij weer in Duitschland terug kwam.
De autoriteiten moeten thans nog een beslissing over het lot van dezen man nemen.

Heftige scène bij de douane.
Zondag j.l. kwamen uit Weenen twee echtparen hier aan, Joden, getrouwd met R.K. vrouwen en een 18-jarige zoon van een der echtparen.
Zij waren in het bezit vaneen spoorkaartje naar Amsterdam en zeiden op doorreis te zijn naar België vanwaar zij resp. Engeland en Zweden wilden bereiken.
Waar ook deze vluchtelingen zonder middelen van bestaan waren, werd hun de z.g. „doorreis’ door ons land geweigerd en moesten zij per volgenden trein naar Duitschland terug. Dit gaf aanleiding tot bewogen tooneelen. De vrouwen wierpen zich op den grond, pakten den agent van politie, die hen in den trein moest zetten, om de knieën en smeekten, om te mogen blijven.
Doch wet is wet: de huidige voorschriften laten vreemdelingen-zonder- bestaan in ons land niet toe, zoodat de douanen, geassisteerd door politie en marechaussée, den harden plicht hadden deze verstootelingen terug te sturen naar Duitschland.
Door hun heftig misbaar lukte het niet deze 5 vluchtelingen in den eerst- volgenden trein te plaatsen, en gingen ze met den trein van kwart voor zes Zondagmiddag terug.

Opnieuw geprobeerd de grens te overschrijden.
Maandag werd een autohouder alhier opgebeld met de boodschap dat in Vreden een 5-tal menschen om een taxi verzochten, om hen naar Zutphen te brengen.
Op de vraag van den auto-verhuurder, wie er vervoerd wenschten te worden, kwam als antwoord: gaat u maar naar Vreden, naar het opgegeven adres, het is in orde.
Hier vond de Winterswijksche taxi-chauffeur dezelfde 5 vluchtelingen, die Zondag naar Borken waren terug gezonden.
De chauffeur wist evenwel niet met vluchtelingen te doen te hebben; bij de Hollandsche douane gekomen, werden de 3 mannen en 2 vrouwen evenwel opnieuw aangehouden en terug gezonden.
Zij zullen hun pogingen wel niet nalaten, om Holland in te dringen, daar deze menschen zeggen in Duitschland geen bestaan en geen leven te hebben.
Van Joodsche zijde in Winterswijk trok het geval vanzelfsprekend veel belangstelling. Ook de Burgemeester toonde belangstelling voor dit vluchtelingenleed; Den Haag is nog opgebeld, doch de instructie luidde onverbiddelijk: terug naar Duitschland.
Ons land kan nu eenmaal al deze menschen zonder bestaan niet toelaten.

KRISTALLNACHT

van 9 op 10 november 1938

Uit het grensgebied gezet

14-10-1938
Naar we vernemen, is de heer S. alhier uit het grensgebied verwijderd, omdat hij zijn medewerking heeft verleend vluchtelingen over de Nederlandsche grens te helpen.

Dit zal Dhr.Schielaar betreffen. Ook Nihom, Klaas Schepel en nog een Winterswijker (ombekend) kregen dit verbod. – Hans

Joodsche vluchtelingen.

16-11-1938:
Gedurende eenige dagen, sinds de uitbarsting tegen het Duitsche Jodendom, hebben een 7-tal vluchtelingen op het politie-bureau alhier verblijf gehouden. Het was een gezin van 6 personen en een familielid, terwijl 1 vluchteling in de marechaussee-kazerne vertoefde.
Nadat familie-leden en geloofsgenooten zich garant hadden gesteld voor het levensonderhoud dezer vluchtelingen, is door de hoogere autoriteiten beslist, dat zij niet naar Duitschland behoefden terug te keeren. Daarna zijn ze in vrijheid gesteld.

Alle Duitsche treinen worden grondig geïnspecteerd.

18-11-1938
De groote invasie van Joodsche vluchtelingen, waarop de autoriteiten blijkbaar gerekend hadden na de Duische uitbarsting tegen het aldaar wonende Jodendom, is achterwege gebleven.
Via de officieele toegangswegen zijn b.v. gister 10, vandaag slechts 3 Joodsche vluchtelingen Winterswijk binnen ekomen.
Voor bewaking en controle zijn ca. 60 man militaire politie gearriveerd, die elke uit Duitschland binnenkomende trein (ook goederen treinend omsingelen en ïnspecteeren.
Terwijl marechaussees en militaire politie op de treeplanken springen en het uitstappen der passagiers beletten, gaan andere manschappen de compartimenten binnen en onderzoeken grondig wie en wat ons land binnenkomt.
Nog steeds geldt het parool: armlastigen worden niet toegelaten.
Om redenen van zelfbehoud kan ons land geen massa-intocht van Joodsche vluchtelingen toelaten. Voor ieder persoon wordt dan ook nog steeds machtiging gevraagd van het departement van justitie, of de betrokken vluchteling in ons land mag blijven.
Waar intusschen zoowel de plaatselijke joodsche bevolking als nationale joodsche hulp-comité’s veel voor deze vluchtelingen doen, is de praktijk der laatste dagen geweest, dat de vluchtelingen permissie kregen in ons land te blijven.
Natuurlijk vertellen deze vluchtelingen veel van het hun overkomen leed; wij hoorden echte „gruwelverhalen”, doch waar deze ten eenenmale, oncontroleerbaar zijn, lijkt ons publicatie daarvan uit den booze.
In Borken of althans in de omgeving daarvan schijnt blijkens de verhalen van Duitsche passagiers een trein vol joodsche vluchtelingen klaar gestaan te hebben, waarvan men aanvankelijk aannam, dat deze naar Holland zou komen. De trein had evenwel als bestemming een concentratiekamp. Vanzelfsprekend duurt het eenigen tijd, alvorens de vereischte vergunning voor de vluchtelingen, om in Holland te mogen blijven, verkregen
is. Tot zoo lang blijven zij onder bewaking. De Joodsche bevolking alhier voorziet hem van brood en koffie.
Naar wij vernemen, zijn verschillende Joodsche vluchtelingen, die aan de grens-doorlaatposten toegang tot Holland verzochten, terug gewezen.

Joodsche vluchtelingen aan de grens

Het Vaderland, 19-11-1938

Naar wij in Het Volk (s.d.) lezen, bevonden zich Donderdag veertien joodsche vluchtelingen op het station te Winterswijk. Douane en marechaussee hadden order gekregen dat niemand mocht passeeren, behalve in zeer dringende gevallen een paar kinderen.
Toen de vluchtelingen hoorden dat zij zouden worden teruggestuurd, smeekten zij de ambtenaren hen dood te schieten, opdat hun een nieuwe marteling zou worden bespaard.
De ambtenaren belden Den Haag op, maar zonder resultaat. De wanhoop onder de vluchtelingen steeg. Het oogenblik. waarop de trein, waarmee zij terug zouden moeten gaan, naderde. Tenslotte deden de ambtenaren nog een poging in Den Haag en ditmaal met succes.
Bij wjjze van uitzondering mochten de vluchtelingen voorloopig blijven.
Er bevinden zich thans dertig vluchtelingen te Winterswijk, die onder de hoede van de Israelietische gemeente zijn geplaatst

De Joodsche vluchtelingen.

22-11-1938,N.W.C.
Dank zij vermoedelük het feit dat de grensautoriteiten terstond een doortastende houding hebben aangenomen waardoor men in Duitschland besefte, dat een massavlucht van Duitsche Joden naar ons land ónmogelijk was. zijn betrekkelijk weinig vluchtelingen naar ons land gekomen.
Zaterdag en Zondag zijn via het station ca. 10 vluchtelingen gearriveerd., waarvan plm. de helft mocht blijven; gister kwamen er drie op ’t station alhier aan, waarvan er één mocht blijven.
Bij dit aantal komt. nog een getal vluchtelingen, dat via de doorlaatposten aan de grens toegang tot ons land verkreeg.

Comité voor hulp aan Joodsche vluchtelingen

november 1938:
Voorlopig Comité :
Pastoor J.B.J.Kaeter, Ds.A.G.Kloots, Ds.C.C.de Maar, Ds.J.W.Roobol, Pastoor A.M.J.Vink, Ds.A.Wartena, Ds.F.C.Zwaal

ASYLRECHT AAN JOODSCHE VLUCHTELINGEN.

23-11-1938, De Graafschapper

Adres aan den Raad van Ministers van de Kerkeraden van Aalten, Borculo, Bredevoort, Eibergen, Groenlo, Haarlo, Rekken, Lichtenvoorde en Winterswijk inzake verleening van asylrecht aan Joodsche vluchtelingen.

Het volgende adres is aan den Raad van Ministers te Den Haag gericht :
Geven met verschuldigden eerbied te kennen, ondergeteekenden, J. W. Roobol, predikant te Winterswijk en E. Jansen Schoonhoven, predikant te Lichtenvoorde ten dezen vertegenwoordigende de Kerkeraden van de Ned. Herv. Gemeenten te Aalten, Borculo, Bredevoort (in meerderheid), Eibergen, Groenlo, Haarlo, Lichtenvoorde, Rekken en Winterswijk ; dat genoemde Kerkeraden de berichten uit de grensplaatsen betreffende het terugzenden van wanhopige slachtoffers der Jodenvervolging in Duitschland door Nederlandsche beambten met droefheid vernomen hebben ;
dat zij de aarzeling van de Regeering om tot verruiming van het asylrecht over te gaan, gezien de economische omstandigheden binnenslands volkomen begrijpen ;
dat God echter zijn zegen belooft aan degenen, die aan Zijn bevelen denken om die te doen (Psalm 103 : 18), zoodat het opvolgen van het gebod tot barmhartigheid (Lucas 10 : 25 —37) ook voor het volk geen schadelijke weg kan zijn ;
dat het bovendien in dit speciale geval gaat om nakomelingen van Abraham en het oude Bondsvolk, waaruit onze Zaligmaker is voortgekomen en dat naar de Schrift een bijzondere plaats vervult in Gods Raad met de wereld ;
redenen, waarom zij Uwen Raad eerbiedig verzoeken tot tijdelijke verleening van asylrecht aan Joodsche vluchtelingen te willen besluiten en daardoor voor de in breede kringen van het Nederlandsche volk levende wil tot hulpverleening de gelegenheid te openen om tot de daad te komen.

’t Welk doende, enz., namens de voornoemde Kerkeraden,
(w.g.) E. JANSEN SCHOONHOVEN,
(w.g.) J. W. ROOBOL.
Winterswijk, 21 Nov. 1938.
Lichtenvoorde, 21 Nov. 1938.

Wat er te doen is

Donderdag 24 november 1938:
8.00 uur:
Bijeenkomst tot oprichting van een comité uit de geheele burgerij voor „hulp aan Joodsche vluchtelingen” in sociëteit „De Eendracht”.

Een milde gift

Graafschapbode,23-11-1938

Door de ‘N.V. Kon. Tricot fabriek alhier is f 1000 geschonken voor de ondersteuning van Joodsche vluchtelingen.
Ook heeft genoemde Tricotfabrick gratis onderkleeding toegezegd aan de vluchtelingen, die in Winterswijk zijn ondergebracht.
Van genoemde f 1000 komt de helft ter beschikking van het plaatselijk comité, terwijl de andere helft wordt gestort in het Prof.Cohen-fonds.

Vergadering Joodsche vluchtelingen-comité

25-11-1938:
Donderdagavond kwam op uitnoodiging van een voorloopig comité, in sociëteit „De Eendracht” een aantal ingezetenen bijeen om maatregelen te beramen voor hulp en steun aan Joodsche vluchtelingen uit Duitschland, die door regeeringsmaatregelen binnenkort op ruimere schaal in ons land zouden kunnen worden toegelaten.
Als voorzitter fungeerde Ds. A. Wartena, wien verzocht was als predikant van de grootste kerkelijke gemeente, hier ter plaatse den avond te willen leiden. Spr. deelde mede, dat Ds. Kloots, Ds. Roobol en Ds. Zwaai bericht van verhindering hadden gezonden.
In zijn openingswoord riep spr. het gebeurde der laatste weken nog even in herinnering terug en zette daarna het doel der bijeenkomst uiteen: wat kunnen wij doen om de Joodsche vluchtelingen te helpen?
Voor hen, die reeds in ons land zijn, wordt reeds van verschillende zijden gelden bijeengebracht, doch tevens moet in overweging genomen worden, welke plannen er moeten worden beraamd, wanneer een groote stroom vluchtelingen ons land binnenkomt.
Spr. kan zich aansluiten bij de actie tot steun verleening, georganiseerd door alle jeugdorganisaties in ons land, die Zaterdag 3 December a.s. een groote collecte houden.
Hierbij zou ook Winterswijk zich kunnen aansluiten.
Ds. De Maar deelde mede, dat het Nederlandsche Jeugdleiders-instituut, op verzoek van het: protestantsch christelijk, ’t roomsch-katholiek en het joodsche comité voor vluchtelingen wegens geloof en ras, met instemming en aanbeveling der regeering, het initiatiefgenomen heeft tot het organiseeren van een nationale collecte op 3 December a.s., over het geheele land, ten bate van de vluchtelingen.
De actie zal worden gevoerd met medewerking van Nederlandsche jeugdigen van alle gezindten.
Uit de uitvoerige besprekingen bleek de noodzakelijkheid om in Winterswiik te komen tot oprichting van een Comité van Aanbeveling en een Comité van Actie en Controle voor den collectedag en daarnaast een Huisvestings-Comité, dat zich ten doel stelt onderdak te verschaffen aan vluchtelingen, die eventueel op doorreis of voor langer verblijf zich in Winterswijk ‘zouden ophouden.
Indien noodig, zal getracht worden de vluchtelingen onder te brengen in het oude Postkantoor, voormalige Diaconie Gasthuis, Hermanshoeve en Feestgebouwen in dorp en buurtschappen.
Het Huisvestingscomité zal zich nader in verbinding stellen met de afd. Winterswijk van het Ned. Roode Kruis.
Uit naam der menschelijkheid doet het Comité een beroep op ieder om het streven van het Comité te steunen.
In het Comité van Aanbeveling voor de te houden collecte werden benoemd:
Burgemeester J. Kneppelhout,
PastoorJ. B. J. Kaeter
Ds. A. G. Kloots
Ds. C.de Maar
Ds. J. W. Roobol
Ds. A Wartena
Pastoor A. M. J. Vink, Meddo
Ds. F. C. Zwaal
Het Comité

Het Comité van Actie en Controle voor genoemde collecte werd als volgt samengesteld:
H. Th. J. C. Bekker
A.Kluppels
H. Nuys,
C. C. Th. Rietberg
F. Ritsema
B. Stegeman
H. Wilten.

In het Huisvestingscomité werden gekozen
mevr. Brittijn
mevr. Commandeur
mevr. Ter Haar
mevr. Kneppelhout
mevr. H. Menco
mevr. Thiel;
Dhr.P. Brittijn
B. Th. J. Grimmelt,
terwijl de directeur van Sociale Zaken alhier ambtshalve als secretaris aan dit Comité is toegevoegd.

Besloten werd a.s. Maandagavond 28 November, ’s avonds half acht in café Kraaijenbrink een vergadering te beleggen ter regeling der collecte, waarvoor alle jeugdvereenigingen, zoowel uit het dorp als uit de buurtschappen worden verzocht twee afgevaardigden te zenden.

De voorzitter sprak een slotwoord, waarna de heer Ph. Boers namens dé Joodsche Gemeente ds. Wartena dank bracht voor de leiding van deze vergaring en tenslotte allen, die wat voor de vluchtelingen hebben gedaan en nog zullen doen, in zijn dankwoord betrok.

Smokkelaars van vluchtelingen betrapt

29-11-1938,N.W.C. (in regionaal bericht)
In dit kan nog worden gemeld, dat een Joodsche inwoners* van Winterswijk wegens het smokkelen van vluchtelingen uit het bewakingsgebied is gewezen, binnen 24 uur nadat hij betrapt was.
De betrokkene deed dit echter niet om geldelijk gewin.

COLLECTE TEN BATE DER DUITSCHE VLUCHTELINGEN.

29-11-1938,N.W.C.
Zaterdag a.s. inzameling.
Naar men weet, zal op Zaterdag 3 Decemjber a.s. ook in Winterswijk (in dorp en buurtschappen) de collecte gehouden worden ten bate van hen, die terzake van geloof of ras vervolgd worden, waartoe het initiatief is uitgegaan van het Nederl. Jeugdleiders-Instituut. .
Door het Comité waren gisteravond, in café Kraaijenbrink de vertegenwoordigers van alle plaatselijke jeugdyereenigingen bijeengeroepen ter regeling van de collecte.
Niet minder dan een 20-tal ieugd- organisaties van alle gezindten waren vertegenwoordigd, die allen gaarne hun medewerking toezegden voor de te houden huis-aan-huis-collecte.
Nadat de voorzitter van het Werkcomité voor de collecte de totstandkoming van het plaatselijk comité en zijn doelstelling nader toegelicht had, gaven zich spontaan een meer dan voldoend aantal collectanten voor een deel der buurtschappen en het dorp op. Voor de overige buurten zal nog contact gezocht worden met de hoofden van scholen om zich met de leiding van een praktische verdeeling. aldaar te willen belasten
De secretaris-penningmeester, de heer’ Ritsema, had de oorganisatie reeds prachtig voorbereid, zoodat in weinige oogenblikken de rollen uitgedeeld konden worden.
Dat bij deze collecte een beroep wordt gedaan op alle ingezetenen van Winterswijk, behoeft geen nader betoog.

Steunt de Vluchtelingen.

02-12-1938

„’t Kan geen langer uitstel dulden”,
Sprak het Vlucht’ling-Comité;
’t Stoomde aanstonds op het doel af.
Op z’n Hollandsch: Recht door Zee.

Menigeen is thans in actie,
Maakt zich bovendien gereed,
Om de vluchtende personen,
Bij te staan in al hun leed.

Bij het lezen, zien of hooren.
Van hun leed en angst en smart,
Wordt het ons het kan niet anders —,
Koud en wee aan ’t menschenhart.

Komen hier de vluchtelingen,
Zeer beangst en zeer ontdaan,
Dan zijn wij als medemenschen,
Met hun aller lot begaan.

’t Zeer groot aantal vluchtelingen,
Voelt zich hier op hun gemak,
Want het weet: in gastvrij Holland,
Geeft men gaarne onderdak.

Doch— dit kost de noodige offers,
Oók voor gastvrij WINTERSWIJK;
Geeft dus voor die medemenschen
Van Uw groote mildheid blijk!

Morgen gaat men collecteeren,
Voor het reeds bekende doel;
Laat hierbij eens duid’lijk spreken,
Uw récht menschelijk gevoel.

Wie in staat is om te helpen,
Helpe! ’t Is Uw naastenplicht,
Zéér veel zorg van hen, die vluchten,
Wordt er ruimschoots door verlicht.

VAN DIJK.

JOODSCHE VLUCHTELINGEN AANGEHOUDEN.

Tubantia,06-12-1938

Heden zijn hier acht Joodsche vluchtelingen aangehouden, die over een z.g. smokkelpaadje over de grens waren gekomen. In den Haag is de vereischte vergunning aangevraagd voor een tijdelijk verblijf in ons land. De vluchtelingen zeiden uit een concentratiekamp in vrijheid te zijn gesteld.
De laatste dagen is er een 15-tal, dat niet toegelaten kon worden, naar Duitschland teruggewezen.

Weer méér vluchtelingen.

06-12-1938:
Naar wij uit goede bron vernemen, is ’t getal Joodsche vluchtelingen, dat via sluipwegen de grens passeert (en onze gemeente binnenkomt, de laatste dagen wederom grooter. Er zijn ook vluchtelingen uit de concentratiekampen bij, die erbarmelijke verhalen vertellen van hetgeen zij als gevangenen te verduren hadden.
Was het voorheen zoo, dat men „voldoende middelen van bestaan” moest hebben om tot ons land te worden toegelaten, thans schijnt vooral gelet te worden op de omstandigheid, of de vluchtelingen in lijfsgevaar komen te verkeeren, wanneer zij naar Duitschland terug moeten.
De beoordeeling blijft intusschen zoo streng mogelijk en dagelijks nog worden vluchtelingen teruggestuurd, omdat ons land een overstrooming van Joodsche vluchtelingen niet zou kunnen verwerken.
Een vrij groot aantal voorloopig toegelaten vluchtelingen moet zich iederen morgen komen melden, in afwachting van de beslissing over hun lot door hoogere autoriteiten.
Onze 42 K.M. lange grens met Duitschland blijft dag en nacht stevig bewaakt door de 90 man sterke marechaussee en militaire politie. Voor deze menschen, in het weer der laatste dagen min of meer wat de , volksmond noemt: een „hondenbaantje”.

OPBRENGST COLLECTE VOOR DE VLUCHTELINGEN.

1939

Joodsche vluchtelingen naar een kamp gebracht.

13-01-1939, N.W.C.
Op last van hoogerhand zijn de alhier z.g. „illegaal” vertoevende mannelijke Joodsche vluchtelingen gistermorgen naar een vluchtelingenkamp te Reuver gebracht; naar wij vernamen 22 personen.
Bovendien zijn deze week een 3-tal kinderen van vluchtelingen naar het mooi gelegen kinderherstellings- en vacantieoord „’t Noorderhuis” te Hoogeveen gebracht.

Joodsche vluchtelingen

De Tijd, 11-03-1939

Vrijdagmiddag arriveerde te Winterswijk met den Duitschen trein van 16.57 een 40-tal Joodsche vluchtelingen, meest jongemannen. Ze waren Donderdagavond uit een concentratiekamp bij Berlijn vrijgelaten en waren nu op doorreis naar Engeland.
Na visitatie begaven zij zich naar de wachtkamer, waar het Joodsche Vluchtelingencomité hun brood met koffie aanbood.
Met den trein van 17.59 vertrok het gezelschap naar Hoek van Holland.

Gift van f 10

18-01-1939,N.W.C.
De heer Schielaar alhier ontving f 10.- voor de Joodsche vluchtelingen.
Deze f 10.- is afkomstig uit de collecte tijdens de „Week der Gebeden” der Evan. en Ger. kerk.
Langs dezen weg wordt hartelijk dank gebracht voor deze gift.

Toelating vluchtelingen.

25-09-1939,N.W.C.
De Minister van Justitie brengt met verwijzing laatstelijk naar zijn bekendmaking, opgenomen in het Buitengewoon Politieblad d.d. 29 Augustus 1939, No. 19, nader het navolgende ter kennis van alle organen, belast met het toezicht op de politiaire grensbewaking en van de hoofden van plaatselijke politie.
In verband met den tusschen eenige Europeesche Mogendheden ontstanen oorlogstoestand, welke er toe geleid heeft, dat allerwegen de grenzen voor vreemdelingen worden gesloten, ziet de Nederlandsche Regeering zich tot haar leedwezen genoopt, de toelating van vluchtelingen (Joodsche emigranten enz.) voor duurzaam of tijdelijk verblijf in ons land stop te zetten.
Het volgende wordt terzake nader bepaald:
le. Nieuwe toestemmingen voor de toelating van vluchtelingen (Joodsche emigranten enz.) ook al behooren dezen tot de allernaaste familie van hier te lande wonende personen, kunnen, een enkel zeer bijzonder uitzonderingsgeval daargelaten, niet meer worden verleend

2e Reeds gegeven toestemmingen voor toelating van vluchtelingen, waaronder met intrekking van het bepaalde onder1 in de bovengenoemde circulaire, ook begrepen worden de na 1 Juli j.l. verleende waarop nog geen binnenkomst heeft plaats gehad, moeten als vervallen worden beschouwd.

3e. Voor zoover verzoeken om toelating van vluchtelingen zijn ingediend en daarop nog geen beslissing is gegeven, moeten zij als afgewezen worden beschouwd.

4e. In gevallen, bedoeld onder 2 en 3, zullen nieuwe verzoeken alleen dan in overweging kunnen worden genomen, wanneer blijkt, dat een buitengewoon geval van dringende noodzaak aanwezig is.


Volledigheidshalve wordt er nog op gewezen, dat de transitregeling voor vluchtelingen (Joodsche emigranten, enz.) bedoeld onder punt 2 van de bekendmaking d.d. 24 Augustus 1939, opgenomen in het Buitengewoon Politieblad van dien datum en afgedrukt in de circulaire aan de procureurs-generaal fgd. Directeuren van politie, opgenomen in het Buitengewoon Politieblad van 26 Aug. j.1., No. 18, gehandhaafd blijft voor zoover de noodige reisgelegenheid blijft bestaan.

Vier personen

Verboden zich in grensstreek te begeven, vanaf 10 november 1939 (ca. 35 km.)
Karel Nihom
Schielaar
Klaas Schepel ‘
Nog een Winterswijker (Nihom jr. meld dit)

en hoe zit het met Mozes Kan?

Bewoner	Voorl.	Straat + nr.	Eigenaar	Bewoner 1945
Bahr	W.L.I	Spoorstraat 55	J.W.ten Haken
Blom	W.	Wooldstraat 63	W.Blom
Bouwman	J.	Weurden 66	J.Bouwman
Eppinghausen	Wed.B.S.	Steenh.pad 7	A.G.Vermeer
Fuldauer	A.	Vredens.weg 14	A.Fuldauer
Fuldauer	D.	Eelinkstr.14	R,van Veen
Gans	Abr.	Stationsstr.6	A.Gans
Gans	A.E.	Misterstr.95	A.E.Gans
Gans	Jacob	Ratumsestr.27	J.Gans	J.Th.Angenendt
Gans	Josef	Misterweg 51	G.J.Lindeman
Gans	Maurits	Pr.Hendrikstr.1	M.Gans
Menco-Stern	Wed.P.	Hilbelinkspad 2	P.Menco
Gelder van	A.D.	Ratumsestr.3	A.D.v.Gelder
Gelder van	Simon	Wilhelm.str.13a	J.B.kl.Poelhuis
Goedhart-Lauf.	Wed.I.	Meddosestr.15	J.G.Gossink
Goldschmidt	Leo	Tuunterstr.7	Jaq.Menco
Goldschmidt	Max	Misterstr.5	Berenschot
Gumpert	E.L.	Weurden 4	H.B.Poppink
Hamburger	B.	Misterweg 88	G.H.te Siepe
Hamburger	S.	Wooldstr.26a	J.H.Meijnen
Hamme-Kaufm.	Wed.S.	Molenstraat 1a	S.Nathans
Harpman	H.	Delistraat 5	Meerdink&L.
Heide	H.I.	Spoorstraat 65	Wed.Schwarz(63)
Hemelrijk	I.	Wooldstr.40	I.Hemelrijk
Heijmans	J.S.	Pr.Hendrikst.10	J.S.Heijmans
Humberg	W.	Weurden 88	J.A.Oonk
Kan	M.S.	Gasthuisstr.104	A.de Leeuw
Klaveren van	M.S.	Spoorstr.28	G.J.Stemerdink
Leeuw de	Abr.	Spoorstr.33	E.Wiechers
Leeuw de	Isaak	Tuunterstr.45	I.de Leeuw
Leeuw de	Jacob	Groenlosew.50	J.de Leeuw
Leeuw de	Marcus	Kreilstraat 23	D.H.Stemerdink
Leeuw de	Rudolf	Misterstraat 90	J.H.Prinsen
Maas-Baer	Wed.M.	Stationstr.13	M.Philips
Magnus	Jacob	Vredensew.28	Ver.Volkshuisv.
Menco	Abr.	Goudvinkenst2a	Abra.Menco
Menco	Harri	Hilbelinksp.4	Wed.H.Menco(2)
Menco	Mourits	Spoorstraat 51	J.W.Wieberdink
Menco	Jacob	Tuunterstr.5	J.Menco
Metz-de L.	Wed.M.	Misterweg 3	G.W.Toebes
Meijers-de L.	Wed.R.	H.Mulierweg 54	J.W.Crol-ten D.
Meijler	Adolf	Gondvinkenst.6	Wed.Schwarz(63)
Nihom-Nihom	Wed.E	Molenstraat 4	Wed.Schwarz(63)
Nihom-Cohen	Wed.D.	Weurden 6	H.Roosen Miste
Philip	L.I.	Gasthuisstr.102	Garritsen
Philips	Abr.	Molenstr.8	Wed.Schwarz(63)
Philips	Benj.	Goudvinkens.8	Wed.Schwarz(63)
Philips-Brest	Wed.N.	Meddosestr.38	N.Philipps-Brest
Philips	Meijer	Ratumsestr.21	M.Philips
Philips	Simon	Vredensestr.52	S.Simon
Poppers	Anna	Verl.Ratums.6	F,Dalenoord
Poppers-Wolff	Wed.B.	Meddosestr.7	B.Poppers-Wolff
Poppers	Meijer	Parallelweg 46	Ver.Volkshuisv.
Poppers	Mozes.M.	Vredensestr.74	H.Knook
Poppers	Samuel	Spoorstraat 44	S.Poppers
Rosenthal-v.G.	Wed.H.	Misterweg 16	G.W.Toebes
Schielaar	David	Spoorstraat36	Joodse Gem.
Schwarz-Nath	Wed.D.A.	Molenstraat 2	Wed.Schwarz(63)
Schwarz	Nathan	Spoorstraat 63	Wed.Schwarz(63)
Schwarz	Salli	Molenstraat 6	Wed.Schwarz(63)
Slager-Bamb.	Wed.H.	Meddosestr.29	Slager-Bamberg
Stern	Herz.I.	Zonnebrink 6	Wed.F.A.v.Eekelen
Vos de-Wolf	Wed.S.	Nieuwstr.22	C.Kappers jr.
Weiler-Gans	Wed.B	Berkenstr.40	Ver.Volkshuisv.
Wertheim-H.	Wed.S.	Misterweg 27	G.Meerdink
Wolf	Albert	Misterstr.59a	J.Jansen (Corle)
Wolfstein	Joseph	Ratumsestr.17	M.Philips

Aantekeningen:
Woning van Gelder gekocht door H.van Nijkerken
Woning van Poppers gekocht door H. van Nijkerken

Rijwielhandelaar Jan Albert van Nijkerken, samen met Santbrink 2 woningen de Leeuw gekocht (via ,AN,B,O,)
Woningen terugkomen bij rechtmatige eigenaar via rechtsherstel

Willem Bernardus Lize gekocht 2 percelen toebehorende aan fam.van Gelder en 11 woningen samen met dir. A.N.B.O. te Hilversum.
W.B.Lize heeft 45.000 rechtsherstel moeten betalen

Gemeente gekocht boerderij ‘De Kloeten’ en perceel Tuinstraat.
Eig.:J.Menko-Stern, H.Menko, A.Menko, B.N.J.Menko
Akkoord tussen gemeente en Mevr.J.Menko-Stern namens allen.

Fam.Philips-Brest, Meddoschestraat 38 stellen huis beschikbaar voor vakantie joodse jongelui (03-08-1945)

Misterweg 88 Fam.D.Muilenburg-Brom juli 1944 – Huis Hamburger

Aan de heer Beauftragte beim Reichskommissar für die Provinz Gelderland.
Huize Angerenstein
Arnhem

Antwoord op brief van 14.8.1943.

Winterswijk, 18 augustus 1943
Onderwerp: Verdeeling meubilair Jodenwoningen.

1. In antwoord op uw in margine aangehaald schrijven, deel ik U mede dat de inventariseering van jodeninboedels is geschied onder leiding van den heer J.B.Schaffeld, Ortsgruppenleiter der M.S.D.AP. en mij.
Met het daadwerkelijke inventariseeren zijn belast de Rijksduitscher, de heer J.Th.Angenendt, lid N.S.D.A.P. en de Nederlander W.L.van Kooten, lid N.S.B., beiden wonende te Winterswijk.

2. Van alle geinventariseerde inboedels zijn volledige lijsten aangelegd; geen inventarisatie heeft nog plaats gevonden van de inboedels van:
S.Poppers, Spoorstraat 44, D.Schielaar, Spoorstraat 38, Wed.L.Goedhart, Meddosestraat 15, W.Humberg, Henxel 51, J.de Leeuw, Groenloscheweg 50, I.Hemelrijk, Wooldstraat 40.
De inventarisatie kon nog niet plaats vinden wegens langdurige ziekte van W.L. van Kooten.

3. Met mondelinge machtiging van Dr.Meinhardt zijn door den heer Schaffeld en mij goederen, waarvan het noodzakelijk was, dat ze goed worden onderhouden, in bruikleen gegeven aan personen van wie een zoodanig onderhoud mocht worden verwacht, dat achteruitgang van den staat, waarin die goederen zijn bevonden, werd voorkomen.
Opgemerkt wordt overigen, dat de heer H.Stein, hoofd der Duitsche school, alhier, verschillende goederen ten behoeve van diens school in beslag heeft genomen, waarbij hij zich heeft beroepen op een hem door Dr.meinhardt verleende machtiging.
In hoeverre of deze goederen voor de Duitsche school waren bestemd, staat niet te mijner beoordeeling.
Ten slotte bericht ik U, dat door E.H.W.Weenink, Keizerdwarsstraat 6, alhier, naar hij mij mededeelde in overleg met Dr.Meinhardt, voor de behartiging der belangen van het jodenmeubilair door den heer Schaffeld en mij reeds eenige schikkingen zijn getroffen voor het beschikbaar stellen van meubilair ten behoeve van Mej.Mulder-Veenvliet, weduwe van een in de oorlog gevallene, en van Mej. Bröker, wier man oorlogsinvalide is.

4. Het niet verdeelde jodenmeubilair bevindt zich gedeeltelijk in de jodenwoningen, gedeeltelijk in de leegstaande fabriek van de firma Zwanenberg, Woold 221, alhier.
De afsluiting van de fabriek is onvoldoende, echter wordt deze bewaakt.

5. Gedurende de zomermaanden is de opslag zoodanig, dat geen gevaar voor bederf is te duchten.
Voor de wintermaanden bestaat die zekerheidniet, zoodat het in ieder geval gewenscht is, dat het meubilair voor den a.s. winter wordt opegruimd.

De burgemeester van Winterswijk
W.Bos.

Afschrift aan: den heer Schaffeld.

Twee families van Gelder woonden naast elkaar in Eibergen, naast de spoorbaan. Vrijdagnacht 22 juni 1940 werden hun huizen getroffen door een bom en en Joseph en Bertha van Gelder kwamen hierbij om het leven. Leman en zijn vrouw Anna overleefden het bombardement.
Echter ook voor hen zag de toekomst er niet rooskleurig uit en wensten onder te duiken. Ze kenden Slotboom nog uit Winterswijk die nu een boerderij had in de Holterhoek en die wilde wel hulp bieden. Slotboom wenste geen tegenprestatie, in welke vorm dan ook. Al was dit echt niet allemaal zonder gevaar,
Leman en Anne hebben de oorlog daar overleefd, na een verblijf van twee jaar en 7 maanden. Met veel angstige momenten. Razzia’s in de buurt, NSB-ers op het erf, andere bezoekers. Nooit mocht blijken dat er ook onderduikers aanwezig waren.
Daarbij speelde ook nog de suikerziekte van Leman een gevaarlijke rol. Niet alleen met betr. tot zijn ziekte (raakte zelfs eenmaal in coma), maar ook de geneeskundige hulp welke daarbij gewenst was, waarbij dokter ter Braak een belangrijke rol speelde.
Maar goed……..april 1945 konden Leman en Anne weer naar buiten. Tevens met mijn gegoogle, kom ik nog een interessant verhaal tegen in Eibergen. De in die tijd in Eibergen als bekend staande ‘foute NSB-vrouw’ Gerrie Langenberg. 30 jaar toen.
Dagelijks in gesprek met NSB-ers en met de Duitsers. Echter zij bleek een ontzettend groot acteertalent te hebben. Wat bleek na de oorlog? Thuis had zij drie Joden als onderduikers gehad (en overleefd), werkte samen met het verzet en door haar gesprekken met NSB-ers en Duitsers wist zij precies wanneer er razzia’s kwamen.
” Iemand moest die arme mensen toch helpen. Ze konden nergens naar toe”,
Tekst: Oud-Winterswijk

Bron: Pointer.nl/ Maarten-Jan Vos/ Delpher

Dennendijk (bouwland)

Eogenaar: S.v.Gelder-Weiler
Koper: Gem.Winterswijk
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 728
Rechtsherstel: Ja, 1949

Dennendijk (perceel)

Eigenaar: Fam,de Leeuw
Koper:
Verkoopdatum:
Verkoopprijs:
Rechtsherstel:

Beuzenes (ongenummerd)

Eogenaar: S.van Gelder-Weiler
Koper: A.W.v.Santbrink
Verkoopdatum:
Verkooprojs 500
Rechtsherstel: Ja, 1948

Beuzenes 65/66

Eigenaar; S.van Gelder-Weiler
Koper: A.W.v.Santbrink
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 2500
Rechtsherstel: Ja,1948

Eelinkstraat (weiland)

Eigenaar: Maurits Menco, Adlof Menco,Leonardus meco
Koper: Dr.Bos
Verkoopdatum:
Verkooprijs: 1000
Rechtsherstel:Ja, 1948

Eelinkstraat 8-10

Eigenaar: A.A.van Gelder
Koper: F.H.Oenning
Verkoopdatum:
Verkoopprijs 6300
Rechtsherstel: Ja, 1956

Gasthuisstraat 17

Eigenaar: J.Menko
Koper: P.Koopmans
Verkoopdatum: 13 april 1943
Verkoopprijs: 2500 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1948

Gasthuisstraat 104

Eigenaar: Abraham de Leeuw (N.Y.)
Koper: G.J.Blekkink
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 4000
Rechtsherstel: Ja,1949

Goudvinkenstraat 2,2a en 4

en Misterstraat 5
Eigenaar: Abraham Menco
Koper: Evert Jan Bruil
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 14.000
Rechtsherstel:Ja, 1948

Goudvinkenstraat 6/8

Eigenaar: D.Schwarz u.Gen. ?
Koper: J.B.Klein Poelhuis
Verkoopdatum: 09 maart 1943
Verkoopprijs: 6000 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1949

Groenloseweg 50 (+weide en schuur)

Eigenaar: Jacpb de Leeuw
Koper: Smalbraak
Verkoopdatum:
Verkooprijs: 10.250
Rechtsherstel: Ja, 1946

Haitsma Mulierweg 1 Feestgebouw

Eigenaar: Ver.Volksfeest
Koper: Gem.Winterswijk
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 15.000
Rechtsherstel: Ja

Hilbelinkspad 28

en Morsestraat
Fabrieksgebouw en percelen
Eigenaar: Samuel Poppers en Anna Poppers
Koper: Weidemann
Verkooprdatum:
Verkoopprijs: 91.000
Rechtsherstel: Ja, 1950.
Vlgs.CABR heeft Weidemann fabriek uit handen bezetter gehouden

Hooge Hazel (ongenummerd)

Eigenaar: Benjamin van Tijn
Koper: G.P. van Oepen
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 2075
Rechtshersterl: Ja, 1949

Hooge Hazel 6

Eigenaar: Roosje Boers
Koper: J. Stolk
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 900
Rechtsherstel: Ja, 1948

Jonenstraat 1/ Misterstraat 70

Eigenaar: Joseph Windmuller
Koper: J.B.Schaffeld
Verkoopdatum:
Verkooprijs: 12.000-20.000
Rechtsherstel: Ja, 1953

Kloetenseweg 30

Eigenaar: Harri meco, Jacob Menco
Koper: gem.Winterswijk
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 3800
Rechtsherstel: Ja, 1948

Kotten

Bouwplaats Vardink en Haverkamp
Eigenaar: Bertha Poppers
Koper: Fam.Vardink
Verkoopdatum:
Verkoopprijs:
Rechtsherstel: geen acte

Kotterweide

Eigenaar: Abraham Menco/ Herman Menco
Koper: J.Wiggers?
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 1100 (=de helft)
Rechtsherstel: Niet verkocht

Meddosestraat 3

Eigenaar: Willi Leo Bahr
Koper:
Verkoopdatum:
Verkooprijs:
Rechtsherstel:

Meddosestraat 7

Eigenaar: B.Poppers-de Wolff, Betty Poppers, Meijer Poppers
Koper: H.v.Nijkerken
Verkoopdatum: 06 juli 1943
Verkoopprijs: 3300 gulden
Rechtsherstel: Ja,1948

Meddosestraat 29

Eigenaar: S.v.Gelder-Weiler
Koper: H.v.Nijkerken
Verkoopdatum: 16 september 1942
Verkoopprijs: 4500 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1946

Meddosestraat 38

Eigenaar: Naatje Philips-Brest (overleefd)
Koper: Frans Hummels
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 7000 (19.200 gehele bedrijf)
Rechtsherstel: Ja, 1948
7295,38 – 12.715,17
Staatscourant: 01-12-1949
06-07-1945 heeft zij haar zaak weer geopend

Misterstraat 3

Eigenaar: Bemedictus Hamburger
Koper: W.G.Huitink
Verkoopdatum: 29 februari 1944
Verkoopprijs: 6600 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1947

Misterstraat 57

Zie Goudvinkenstraat 2, 2a en 4

Misterstraat 61-63

Eigenaar: L.Baer
Vlgs.NWC 12/45 wonende Stationsstraat.
Koper: F.A.A.Steeman
Verkoopdatum: 02 september 1942
Verkoopprijs: 13.000 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1947

Misterstraat 70

Zie Jonenstraat 1

Misterstraat 95

Eigenaar: A.E.Gans
Koper:
Verkoopdatum:
Verkoopprijs:
Rechtsherstel: Niet verkocht

Molenstraat 2-12

Eigenaar: M.Schwarz u.Gen
Koper: B.W.Wiggers
Verkoopdatum: 09 maart 1943
Verkoopprijs: 13.000 gulden
Rechtsherstel: Ja,1950

Molenstraat (Tuingrond)

Eigenaar: Sander Nathans (ovl.1942, A’doorn)
Koper: Jan Dirk Plekker
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 500
Rechtsherstel: Ja, 1950

Nieuwstraat 2

Eigenaar: S.v.Gelder-Weiler
Koper: A.v.Nijkerken
Verkoopdatum: 09 februari 1943
Verkoopprijs: 7500 gulden (samen verkocht met Ratumsestraat 3)
Rechtsherstel: Ja, 1949

Nieuwstraat 5a-7-9-11

Eigenaar: S.v.Gelder-Weiler
Koper: W.B.Lize
Verkoopdatum: 11 augustus 1942
Verkoopprijs: 4350 gulden
Rechtsherstel: ja, 1947

Prins Hendrikstraat 1

Eigenaar: M.Gans
Koper: G.Pitz
Verkoopdatum: 08 juni 1943
Verkoopprijs: 5000 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1948
Na oorlog verkocht voor 9.227,–

Prins Hendrikstraat 10

Eigenaar: J.S.Heymans
Koper: W.H.Weidemann
Verkoopdatum: 07 september 1943
Verkoopprijs: 7200 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1948 (geen enkele verrekening- afspraak)

Ratumsestraat 3

Eigenaar: S.v.Gelder-Weiler
Koper: A.v.Nijkerken
Verkoopdatum: 09 februari 1943
Verkoopprijs: 7500 gulden (samen verkocht met Nieuwstraat 2)
Rechtsherstel: Ja, 1949

Ratumsestraat 15-17

Eigenaar: M.Philips
Koper: C.Krusen
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 16.000 gulden
Rechtsherstel: Niet verkocht/ Beheer

Ratumsestraat 21

Eigenaar: S.Spier
Koper: C.Krusen
Verkoopdatum: 20 januari 1944
Verkoopprijs: 4200 gulden
Rechtsherstel:Ja, 1947
Geveild 1952: erven S.Philips-Spier 12.340,- Koper: A.W. Santbrink

Ratumsestraat 27

Eigenaar: J.Gans
Koper: J.T.Angenendt
Verkoopdatum: 21 augustus 1944
Verkoopprijs: 6500 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1949

Spoorstraat 32-34-36

Eigenaar: Israelische gemeente
Koper: Gem.Winterswijk
Verkoopdatum: 19 oktober 1943
Verkoopprijs: 5000 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1949

Spoorstraat 44

Eigenaar: Samuel Poppers
Koper:
Verkoopdatum:
Verkoopprijs:
Rechtsherstel:

Spoorstraat 63-65

Eigenaar: M.Schwarz u.G.
Koper: P.Nijweide ((Engelbertus)
Verkoopdatum: 09 maart 1943
Verkoopprijs: 4650 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1953

Stationsstraat 4-6 (plus schuur)

Eigenaar: A.Gans
Koper:
Verkoopdatum:
Verkoopprijs:
Rechtsherstel: Niet verkocht

Stationsstraat 13

Eigenaar: M.Philips
Koper: J.Stolk
Verkoopdatum: 09 februari 1943
Verkoopprijs: 2500
Rechtsherstel: ja, 1948

Stationsstraat 17-17a

Eigenaar: I.de Leeuw
Koper: A.W.v.Santbrink
Verkoopdatum: 25 juli 1944
Verkoopprijs: 11.750 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1947

Tuinstraat (perceel)

Eigenaar: Harri Meno, Bernhard Menco, Abraham Menco
Koper: Gem.Winterswijk
Verkoopdatum:
Verkooprijs: 3000
Rechtsherstel: Ja, 1948

Tuunterstraat 5-7

Eigenaar: J.Menko
Koper: P.Koopmans
Verkoopdatum: 13 april 1943
Verkoopprijs: 11.400 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1948

Tuunterstraat 38

Darmenslijmerij + schuur:
Eig.Leo Goldschmidt
Koper:Gem.Winterswijk
Verkoopdatum:
Verkooprijs: 1500 of 2500
Rechtsherstel: Ja. 1949

Tuunterstraat 45

Eig.Isaak de Leeuw
Koper: J.J.H.Pecht
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 6200
Rechtsherstel: ja, 1947

Tuunterweg (ongenummerd)

Eigenaar:Isaak de Leeuw
Koper: J.J.H.Pecht ?
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: -19.000-
Rechtsherstel: Niet verkocht

Vredenseweg 52

Eigenaar: S.Philips
Koper: J.T.Angenendt
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 4400
Rechtsherstel: Ja,1947

Warfslat Het

Eigenaar: Abraham Menco/ Jacob Menco
Koper: T.L.Vreeman ?
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 3250 (= de helft)
Rechtsherstel: Niet verkocht

Weurden 49

Eigenaar: A.A.v.Gelder
Koper: J.J.Pecht
Verkoopdatum: 11 juli 1944
Verkoopprijs:
Rechtsherstel: Niet verkocht/alleen beheer (tax.waarde: 3300

Weurden 58

Eigenaar: A.Menco u.G.
Koper: J.Stolk
Verkoopdatum: 10 november 1942
Verkoopprijs: 3200 gulden
Rechtsherstel; Ja, 1948

Weurden 66

Eigenaar: J.Bouwman
Koper: W.P.C.Bos
Verkoopdatum: 10 november 1942
Verkoopprijs: 5100 gulden
Rechtsherstel; ja, 1947

Willinkstraat 2

Eigenaar: W.Blom
Koper: O.Kollenberg
Verkoopdatum:
Verkoopprijs: 7650 gulden
Rechtsherstel: Ja, 1954

Woold (Loods terrein Destructor)

Eigenaar: Heiman Mogendorff
Koper:
Verkoopdatum:
Verkoopprijs:
Rechtsherstel:

Wooldstraat 63

Eigenaar: W.Blom
Koper: G.K.H.Kollenberg?
Verkoopdatum:
Verkooprijs: 16650
Rechtsherstel: Ja, 1954

ADRESSENLIJST DIE DR.BOS OP 22 SEPTEMBER 1942 STUURDE AAN DE RIJKSCOMMISSARIS TE ARNHEM.

KOPER TOEGEVOEGD

	Naam	Meisjesn.	Adres	Eigenaar	Adres	Koper	Beheerder
.
1	Bahr, Willy		Spoorstraat 55	J.W.ten Haken	Woold.weg 6
2	Blom, Willem		Wooldstraat 63			G.K.H.Kollenberg
3	Bouwman, Joseph		Weurden 66			W.P.C.Bos
4	Eppinhausen, Barta S. Wed	Rosenthal	Steenhouwerspad 7	A.C.Vermeer	Steenh.pad 5
5	Fuldauer, Adolf		Vredenscheweg 14
6	Fuldauer, David		Eelinkstraat 14	R.van Veen	Spoorstr. 16
7	Gans, Abraham		Stationsstraat 6			Niet verkocht
8	Gans, Alex E.		Misterstraat 95			Niet verkocht
9	Gans, Jacob		Ratum.straat 27			J.T.Angenendt
10	Gans, Josef		Misterweg 51	G.J.Lindeman	Dorpbu.196
11	Gans, Maurits		Pr.Hendrikstraat 1			G.Pitz
12	Gelder van, Aron D.		Ratumschestraat 3			A.van Nijkerken
13	Gelder van, Simon		Tricotstraat 13a	J.B.Kl.Poelhuis	Tricotstraat 1
14.	Goedhart, Isab. Wed	Laufer	Meddo.straat 15	J.G.Gosiink	Wooldstr.29
15.	Goldschmidt, Leo		Tuunt.str.7	Jac.Menko	Tuunt.str.5	P.Koopmans
16	Goldtschmidt, Max		Misterweg 5	Berenschot	Woold
17	Gumpert, Elise L.		Weurden 4	H.B.Poppink	Spoorstraat 7
18	Hamburger, Benedict		Misterweg 88	G.H.te Siepe	Ruurlo
19	Hamburger Sam.		Wooldstraat 26a	J.H.Meijnen	Wooldstraat 26
20	Hamme S. Wed.	Kaufman	Molenstraat 1a	S.Nathans	Arnhem
21	Harpman, Herman		Delistraat 5	Meerdink&Lamers
22	Heide, Hugo I.		Spoorstr.65	Wed.Schwarz	Spoorstr.63	P.Nijweide
23	Hemelrijk I.		Wooldstraat 40
24	Heijmans. Jos. S.		Pr.Hendrikstr.10			W.Weideman (afpr)
25	Humberg, Willem		Weurden 88	J.A.Oonk	Weurden 78
26	Kan, Mozes S.		Gasthuisstr.104	A.de Leeuw	Amerika	G.J.Blekkink
27	Klaveren van M.J.		Spoorstr.28	G.J.Stemerdink	Woold
28	Leeuw de, Abrah		Spoorstr.33	E.Wiechers	Groenlos.weg 40
29	Leeuw de, Isaak		Tuunterstr.45			J.J.H.Pecht
30	Leeuw de, Jacob		Groenlos.weg 50			Smalbraak
31	Leeuw de Marc.Jos		Kreilstr.23	D.H.Stemerdink	Emmastr.2
32	Leeuw de, Rudolf M.		Misterstraat 90	Wed.J.H.Prinsen	Misterstr.
33	Maas A,Wed	Baer	Stationsstr.13	Maria Philips	Hengelo (Gld)	J.Stolk
34	Magnus. Jacob		Vredensew.28	Volkshuisvest.
35	Menco, Abrah		Goudvinkenstr.2a			E.J.Bruil
36	Menco, Harri		Hilbelinkspad 4	Wed.H.Menco	Hilbelinkspad 2
37	Menco, Mourits		Spoorstr.51	J,W,Wieberdink	Spoorstr.49
38	Menco, P. Wed	Stern	Hilbelinkspad 2
39	Menko, Jacob		Tuunterstr.5			P.Koopmans
40	Metz, M.J. Wed	Leeuw de	Misterweg 3	Mr.G.W.Toebes	Den Haag
41	Meijers, R. Wed	Leeuw de	H.Mulierweg 54	J.W.Crol ten Dolle	Amsterdam
42	Meijler, Adolf		Goudvinkenstr.6	Wed.Schwarz	Spoorstr.63	J.B.klein Poelhuis
43	Nihom, B Wed,	Nihom	Molenstr.4	Wed.Schwarz	Spoorstr.63	B.W.Wiggers Molenstr.2-12 ?
44	Nihom, D Wed	Cohen	Weurden 6	H.C.J.Roosen	Miste 82
45	Philip, Levi Is.		Gasthuisstr.102	Garritsen
46	Philps, Abrah.		Molenstr.8	Wed.Schwarz	Spoorstr.63	B.W.Wiggers Molenstr.2-12 ?
47	Philips, Benj.		Goudvinkenstr.8	Wed.Schwarz	Spoorstr. 63	J.B.Klein Poelhuis
48	Pulips, n, Wed	Brest	Meddosestr.38			Franz Hummels
49	Philips, Meijer		Ratumsestr. 21			C.Krusen
50	Philips, Simon		Vredensestr.52			J.T.Angenendt
51	Poppers, Anna		Verl.Ratumsestr.6	F.Dalenoord
52	Poppers, B, Wed	Wolff	Meddosestr.7			H.v.Nijkerken
53	Poppers, Meijer		Parallelweg 46	Volks.Huisv.
54	Poppers, Mozes M.		Vredensestr.74	H.Knook	Vredensestr.68
55	Poppers, Samuel		Spoorstr.44	?????
56	Rosenthal, H.Wed	Gelder van	Misterstraat 16	Mr.G.W.Toebes	Den Haag
57	Schielaar, David		Spoorstr.36	Joodse Gem.		Gem.Winterswijk
58	Schwarz, J, Wed	Nathans	Molenstr.2	Wed.Schwarz	Spoorstr.63	B.W.Wiggers
59	Schwarz, Nathan		Spoorstr.63	Wed.L.Schwarz	Spoorstr.63	P.Nijweide
60	Schwarz, Salli		Molenstr.6	Wed.Schwarz	Spoorstr.63	B.W.Wiggers Molenstr.2-12 ?
61	Slager, H,Wed.		Meddosestr.29			H.v.Nijkerken
62	Stern, Herz Is.		Zonnebrink 6	Wed.F.A.v.Eekelen	Misterstraat
63	Vos de,S. Wed	Wolf	Nieuwstr.22	G.Kappers. Jr.
64	Weiler, B, Wed	Gans	Berkenstr.40	Volks,huisv.
65	Wertheim, S.Wed.	Heijmans	Misterweg 27	G.Meerdink	Misterweg 25
66	Wolf, Albert		Misterstr.55a	J.Jansen	Corle 33
67	Wolfstein, Joseph		Ratumsestr.17	M. Philips		C.Krusen

AANTEKENINGEN:
Inventarisering Joodse inboedels:
Leiding:
J.B.Schaffeld – ortsgruppenleiter
W.P.C.Bos: Burgemeester

Daadwerkelijke leiding: (vlgs.Dr.Bos)
J.Th. Angenendt – lid N.S.D.A.P.
W.L.van Kooten – lid NSB

inboedels werden opgeslagen in de fabriek van Zwanenberg, maar tevens verdeeld o.l.v. Schaffeld, Bos en Stein i.o.m Meinhardt

DOOR GEMEENTE GEKOCHT:

Tuinstraat ongenummerd
Het synagogecomplex, Spoorstraat 32-36
Tuunterstraat 38
Kloetenseweg 30
Land aan de Dennendijk nabij Morgenzonweg ongenummerd
Haitsma Mulierweg 1, Feestgebouw van de Vereniging Volksfeest.
Verkocht door de commissaris voor Niet-Commerciële Verenigingen en Stichtingen, Hans Werner Müller-Lehning, in het kader van de liquidatie van verenigingen en stichtingen. De verkoopprijs was f. 15.000,-. In 1950 gaf de gemeente het perceel terug maar behield een strook aan de oostkant voor de verbreding van de Haitsma Mulierweg. Hiervoor betaalde de gemeente f. 1,-

Burgemeester Bos kocht als privé-persoon
Weiland aan de Eelinkstraat
Weurden 66