Monument Gevallenen

Ontwerper: Gerrit Bolhuis (1907-1975)

Eind 1942 was monument al klaar

Opdracht februari 1941 aan Gerrit Bolhuis.
Eisen bezetter:
-Onthulling in alle eenvoud
-Uitnodigingen op beperkte schaal
-Geen publicatie in dagbladen
-Niet bij gemeentehuis, maar op alg.begraafplaats
-Onopvallend, achteraan, niet zichtbaar van de weg.

Eind 1942 is monument klaar.

1945: 29 juni (verjaardag Prins Bernhard)
Onthulling gemeentehuis

Het monument

Vorm en materiaal
Het ‘Monument voor de Gevallenen’ in Winterswijk is een wit natuurstenen beeld van een staande vrouwenfiguur met een bloem in haar hand. Het beeld is geplaatst op een zuilvormig voetstuk. Op de sokkel is een plaquette van Impala-graniet aangebracht.

Bolhuis:
‘een gesluierde vrouwenfiguur die een bloem in haar hand houdt. De weemoedige houding dezer figuur is direct gericht op de nagedachtenis der gevallenen; jeugdige schoonheid een symbool voor het leven, dat voortgaat zich te vernieuwen, troostend voor de nabestaanden’

Teksten
De tekst op de plaquette luidt:

‘AAN DE
GESNEUVELDEN VAN
WINTERSWIJK
10 – 14 MEI
1940
EN AAN DE
PLAATSGENOTEN
DIE ZIJN OMGEKOMEN
DOOR DE HAND VAN
DE BEZETTER
1940 – 1945′.

In het voetstuk staan de namen gebeiteld van zestien militairen uit Winterswijk die in de meidagen van 1940 zijn omgekomen.

Achterzijde:
In dankbare herinnering van Winterswijks bevolking aan haar plichtsgetrouwe medeburgers.

Links:
op den grebbeberg
th.g. bloemers 8 r.i.
h. bruntink 8 r.i.
j.th.a. flint 8 r.i.
b.w. geurkink 8 r.i.
t.a. te lintum 8 r.i.
o.g. neuschäfer 11 r.i.
g.j. römer 8 r.i.
j.h. stemerdink 8 r.i.
j.h. vriezen 8 r.i.
te obbicht l.
h.g. nijland 37 r.i.

Rechts:
te barneveld
w.j. rauwers 7 e.w.
j.w. te sligte 8 e.w.
te rotterdam
b.c.m. brugman 32 r.i.
g. wassink 32 r.i.
te dordrecht
j.a. peters 8 r.i.
te culemborg
g.w. wiggers 11 r.i

Bij de onthulling van het Monument voor de oorlogs-gevallenen.

Ons volk vergeet zijn helden niet,
Die voor de vrijheid streden,
Die, trots des vijands overmacht,
Hun moed en trouw beleden!
Zij streden saam, zij waren één,
Als Neêrlands beste zonen,
Om inde dagen van gevaar
Hun dapperheid te tonen!


Het monument, te hunner eer,
Spreekt ons van grote rouwe;
„Rust zacht, Gij vrienden; Gij die waart
Tot inde dood getrouwe.”
Het monument zal t’aller tijd’
aan ’t nageslacht verkonden
Dat Hollands roem, als eeuwen her,
Ook thans bleef ongeschonden.


’t Blijv’ niet bij stoff’lijk huldeblijk
Dat dank en eerbied stichtten;
Moog’ elk van ons, óók in zijn hart
Een ereteken richten!
Zij hebben inde zware strijd
Zich voor hun land gegeven;
Ons bleef óók nog een taak, een plicht,
Als opdracht voor het leven!


Aan óns de taak het dierbaar pand
Der vaad’ren te bewaren;
Moog’ Neêrlands volk, als één geheel,
Vast om de troon zich scharen!
Wat kerk wij zijn, wat rang of stand,
O, dat ’t ons nimmer scheide,
Doch ieder, naar zijn aard en kracht,
Aan ’t Landsbelang zich wijde!

Wel zal de taak, ons opgelegd,
Ons aller krachten vragen;
Maar ’t offer was dan niet vergeefs,
’t Zal schone vruchten dragen!


Winterswijk, 29-6-’45. H. J. V.