oudwwijk
Digitaal erfgoed

Aad van As

Adriaan
Geb: 1919 Ambon
Ovl.:


Nation.:Ned.
Hoofd Voedseldistributie

1937: Naar Nederland. Opleiding stuurman grote vaart.

Geëmigreerd naar Australië

Aad van AS:
“Die beschuldiging van collaboratie vecht ik aan met alles wat in me is. Zowel Schlesinger als Pisk heeft volledig meegewerkt om mensen van de transportlijst te krijgen.” (Trouw, George Marlet,12 oktober 2011

Boek: ‘In het hol van de leeuw’

Lees verder

Na 1945


Jan Schoenmaker- Rechercheur
1947
Opmaken proces verbaal Albert Konrad Gemmeker

Uitspraak Gemmeker hierbij:
‘Hoe onwaarschijnlijk het voor u ook mag klinken, ik heb niet geweten wat er in Auschwitz met de joden ging gebeuren.

1948: Rechtzaak.
President van het Bijzonder Gerechtshof mr. A. Maassen
President:
‘Wist u niet dat joden in de kampen een zeer hard lot tegemoet gingen waarvan eigenlijk niet te verwachten was dat velen het zouden overleven?’
Gemmeker:
‘Nee, dat heb ik niet aangenomen. Ze gingen naar gelijksoortige kampen als Westerbork.’

Gemmeker voelt zich op geen enkele wijze schuldig. Hij had gedaan wat nodig was.

Veroordeling: 10 jaar met aftrek. (6 uitgezeten.1951 vrij.

1973: Vooronderzoek Duitsland Wolfgang Steffen:
Wolfgang:
‘Had u weleens van de Endlösung der Judenfrage* gehoord?’
Gemmeker:
‘Nooit van vernomen, absoluut niet, weet ik zeker, noch gehoord, noch gelezen.’

Lees verder

Elisabeth Helena Hassel

Elisabeth Helena Hassel-Mullender
Geb:11-01-1905-
Ovl.:


Maîtresse en secretaresse Gemmeker

‘Frau Hassel’, ‘Ly Hassel’

Jacob Boas: ‘Duivelin’
Aad van As: ‘Felle antisemiet’
Hans Ottenstein: ‘buitengewoon scherp gekant tegen de joden’
 ‘Iedereen was doodsbenauwd voor haar’
Jaques Presser-Historicus:
Officieel was zij niet Gemmekers plaatsvervangster, maar hij had haar wel bepaalde bevoegdheden geschonken en als hij afwezig was, knapte zij het werk op, tot grote angst van iedereen, omdat zij, als “felle nazi” veel harder was dan de commandant, vooral ten aanzien van vrijstellingen. Na de bevrijding getuigde zij van haar “diepe medelijden” met de Nederlandse joden in oorlogstijd en deelde mede, dat zij, waar zij kon en zoveel het in haar vermogen had gelegen, deze joden had geholpen. Als dat zo is, dan heeft Frau Elisabeth Helena Hassel zulks met een aan volmaaktheid grenzende doeltreffendheid weten te verbergen, want vrijwel algemeen luidt het oordeel over haar als een fanatieke antisemiete, voor wie men bang was en ook wel moest wezen.’

Gearresteerd mei 1945 Rotterdam:
Zij nam in getuige verklaring (04-12-1945) het op voor Gemmeker en noemde hem ‘De Jezus Christus van Westerbork’
1947: vrijgelaten
1948: Wederom opgepakt en verschillende keren verhoord. 07-01-1949 weer vrij, geen vervolging.
‘Overwegende dat ze zich heeft schuldig gemaakt aan het oorlogsmisdrijf van opzettelijk behulpzaam zijn bij het wederrechtelijk van de vrijheid beroofd houden van een groot aantal personen; gelet op de tijd in bewaring doorgebracht, bepaalt dat betrokkene te dier zake onvoorwaardelijk buiten vervolging wordt gesteld.’

Voorarrest: 3 jaar: geen straf.
Voorarrest vond zewel terecht als een straf voor haar aandeel in de deportaties.

1950: getrouwd Ernst Stoll

Lees verder

Betty Erna Asch-Rosenthal

Geb: 1903
Ovl.:
Echtg.: Rudolf Asch (1896-

Nation.: Duits-Joods vluchteling
1933 naar Nederland
Huishoudster Gemmeker

Febr.1942: Melden Westerbork
Eerst huishoudster Gemmeker woning Assen, Prins Hendrikstraat 1a

Hulp:
In huishouding: Elfriede Kan (1907-overleefd- ovl.)
Als bediende: Alfred Glaser (1914 Leipzig-overleefd-) Kamp 20-02-1940.

Ly Hassel, maitresse Gemmeker tijdens haar ziekbed thuis op Westerbork:
“Mevrouw Asch ik bewonder u en hoe kan ik u daar dankbaar voor zijn, dat u mij zo verzorgd heeft, tenslotte ben ik toch uw vijand.”

Vader van Betty was op transport gestuurd en Betty informeert bij Albert Gemmeker. Hij vroeg naar geboortedatum en informeerde met als antwoord aan Betty dat hij is overleden in Theresienstadt.
‘Niet huilen,’ zei Gemmeker, ‘u had het me gevraagd’

28-06-1945: Rudolf en Betty Asch mogen kamp verlaten

Lees verder

Arthur Pisk

Geb:22-04-1891
Ovl.:1963
Nation.:Oostenrijks-Joods vluchteling
Kamp:Februari 1940


Leiding Kamppolitie
(‘meest gehate persoon in Westerbork’)

Philip Mechanicus: Kamppolitie- Joodse SS

Lees verder

Hans Ottenstein

Geb:14-04-1902 Nürenberg
Ovl.:1986 New York
Echtg. Hildegard Cramer-Sachs (29-09-1943 kamp)

Nation.: Duits vluchteling
Jurist-koopman
Kamp: Januari 1942

Hoofd Antragstelle

Taak: Degenen die vrijstelling wensten en dachten daarvoor in aanmerking te komen, te helpen bij het verkrijgen van (voorlopige) vrijstelling van transport naar ‘het Oosten’.

Redenen:
‘gedeeltelijke niet-Joodse afstamming, gemengd gehuwd, lidmaatschap van de Christelijke kerk, emigratie-papieren voor Palestina, bijzondere bescherming van Nederlandse of Duitse instanties en onmisbaarheid voor kamp Westerbork’.  

Tot eind op Westerbork

Lees verder

Kurt Schlesinger

Geb: 17-12-1902
Ovl.: 03-08-1963

Nation.: Duits-Joods vluchteling 1938
Oberdienstleiter- dagelijkse leiding
Verantwoordelijk regelen transporten
In Westerbork sinds 06-03-1940.

Bijnamen:
Joodse SS-er
Burgemeester van Westerbork

Philip Mechanicus over Kurt Schlesinger:
‘de almachtige maker en breker van existenties hier’

Kurt Schlesinger zorgde dat de Duitse vluchtelingen die al lang in het kamp verbleven op de ‘stamlijst’ kwamen te staan en daardoor de status hadden van ‘onmisbaar’ en dus bescherming voor deportatie.
Dit zorgde lange tijd voor spanningen tussen Nederlandse en Duitse Joden.

Lees verder

Jacob Boas

Geb:11-03-1943 Westerbork
Ovl.:

Schrijver boek: Boulevard des Miseres,1988

Over Kurt Schlesinger in zijn boek:
‘Hij had handen als kolenschoppen en de nek van een stier. Hij had een reusachtig kaal hoofd. Hoewel hij nog maar net veertig jaar was, had hij een pafferig gelaat, gekenmerkt door een rossig Hitler-snorretje, lichtblauwe “fosforiserende” ogen en dikke, sensuele lippen. Zwart legerhemd, grove bruine rijbroek, zwarte rijlaarzen en een pet in nazistijl. Met de rijzweep die hij soms droeg vertegenwoordigde hij voor het kamp de fanatieke Duitse militair’

Lees verder

Zentralstelle für jüdische Auswanderung

Centraal bureau voor Joodse emigratie
van Eeghenstraat Amsterdam
Voorjaar 1941-najaar 1943

Leiding: SS-Sturmbannführer Willy Lages
Pltsv.:SS-Hauptsturmscharführer Ferdinand Hugo Aus der Fünten

Taken der Zentralstelle 

  1. 1.De Erfassung sämtlicher Juden
  2. 2.De Überwachung des jüdischen Lebens
  3. 3.De zentrale Steuerung der Auswanderung



Grote schaal activiteiten eerst na 15 september 1941

Taken vanaf 03 febr.1942:

  1. 1.Die Steuerung des jüdischen Lebens (Befehlsausgabe an den Judenrat, jüdische Organisationen, Schulung, Fürsorge, Arbeitseinsatz, Wochenblatt)

  2. 2.Die Durchführung der Anordnung über das Auftreten der Juden in der Öffentlichkeit (Bestimmung örtlicher und zeitlicher Beschränkungen im einzelnen, Überwachung der Kennzeichnung, Zulassung zu öffentlichen Einrichtungen und Veranstaltungen, Umzugsgenehmigungen)

  3. 3.Die Vorbereitung der Endlösung (Durchschleusung durch die Zentralstelle für jüdische Auswanderung, Umsiedlungsaktionen, Lager Westerbork, Vorbereitung der Aussiedlung)
Lees verder