HUITINK 54 jaar Roepnaam: Johan Voornamen: Johannes Bernardus Geboren: 07-01-1891 te Groenlo Overleden:09-03-1945 te Winterswijk Begraven: Ouders: Johannes Bernardus Huitink (14-05-1854 te Groenlo-overl.17-04-1903 te Groenlo) en (getr.10-10-1888 te Groenlo) Johanna Mulder (23-08-1857 te Borculo -overl.10-12-1926 te Groenlo) Partner: Maria Henrica Backs (24-03-1892 te Winterswijk- overl.09-04-1942 te Winterswijk) Trouwdatum:24-07-1914 te Kinderen: en Berendina Hendrika Ubbink (06-02-1898 te Bredevoort- overl…-..-..te) Trouwdatum:..-..-.. te Kinderen: Beroep: Fabrieksarbeider Woonadres: 3e Gasthuisstraat 17 Plaats: Winterswijk Groep: Burgerslachtoffer
Op 9 maart plm.14.00 uur vielen er bommen nabij de Parallelweg en op Keizers. De verwoesting hierbij was groot en kostte twee mensenlevens, nml. van E.H.W.Weenink, 41 jaar, Keizersdwarsweg 6 en van Marinus Ligtenbarg, 24 jaar, Iepenstraat 20.
Genoemde Weenink was een S.D.-agent en had zich juist ingewerkt in een illegale strijdersgroep met het doel de zaak “op te rollen”.
Ook in de Leliestraat en omgeving vielen bommen, die behalve aanzienlijke vernielingen, ook weer twee slachtoffers maakten, t.w.: Johannes Bernardus Huitink, 54 jaar, 3e Gasthuisstraat 17, en de evacue N.D. Gokke, 32 jaar, Leliestraat 11 I. (zie evacuee’s) Bron:W.Lelieveld
HIJINK 27 jaar Roepnaam: Jan Voornamen: Jan Hendrik Geboren: 21-03-1913 te Winterswijk Overleden:22-06-1940 te Winterswijk Begraven: Ouders: Gerrit Hendrik Jan Hijink (03-03-1883 te Winterswijk -overl.11-04-1956 te Winterswijk) en (getr.08-10-1909 te Winterswijk) Janna Gesiena Woestenesch (05-10-1887 te Winterswijk -overl.febr.1968 te Winterswijk) Beroep: Timmerman Woonadres: Javastraat 14 Plaats: Winterswijk Groep: Burgerslachtoffer
In den nacht van 21 op 22 Juni 1940 vielen de eerste bommen v.d. Engelse Luchtmacht in onze gemeente, die ook de eerste slachtoffers vroegen. Deze bommen vielen nabij het sportterrein van W.V.C. aan de Morgenzonweg.
Deze bommen explodeerden niet, en nieuwsgierig geworden kwamen enkele bewoners uit de omliggende buurt naderbij. Men had toen nog weinig ervaring op dit gebied en zag het gevaar nog niet zoo zeer in. De gevolgen waren verschrikkelijk. Plotseling explodeerde een bom, en twee mannen werden op slag gedood, t.w. J.H.Hijink en B.W. Konings, resp. oud 27 en 31 jaar.
De heer J.W. Beusink werd zwaar gewond en overleed op 6 Juli Omstreeks dezen tijd heerschte er een geweldige onrust onder de bevolking en velen trokken het dorp uit om buitenaf hun intrek te nemen. Bron: W.Lelieveld
HORST TER 39 jaar Roepnaam: Voornamen: Lucas Geboren: 28-07-1905 te Borne Overleden:28-03-1945 te Winterswijk Begraven: Ouders: Evert ter Horst (15-02-1877 te Borne-overl…-..-..te) en (getr…-..-..te) Wilhelmina Mulder (1877-overl…-..-..te) Partner: Anna Piek (05-06-1908 te Aalten-overl…-..-..te) Trouwdatum: 04-09-1936 te Winterswijk Kinderen: Annie Barbara Wilhelmina (1939) Evert Hendrikus Johannes (Hengelo) Beroep: Verzekeringsagent Woonadres: Scholtenenk 7 Groep: Burgerslachtoffer
De laatste dag van bombardementen
Lucas ter Horst kwam op de 28 maart 1945,laatste dag van bombardementen op Winterswijk en drie dagen voor de bevrijding om het leven.
Om 13.15 uur werden enkele bommen afgeworpen ter hoogte van de Corleseweg, waarbij G.J.Schuurman om het leven kwam.
Even later werd in het bos, nabij de ‘Puls’,een Duitse munitietrein getroffen, waarbij 4 wagons explodeerden.
Ook kwam deze dag om Mevr.Smeenk- Boers (30) Zij overleed aan de gevolgen van een bombardement twee dagen tevoor, waarbij ook haar man (32) om het leven kwam.
Enkele kinderen bleven alleen achter.
Op de Misterweg werd een vrachtwagen van de Duitse Wehrmacht door 4 Jabo’aangevallen. De vrachtwagen werd totaal vernield.
Op de Scholtenenk viel door een bombardement twee slachtoffers, waaronder Lucas ter Horst.
Ook Jan Jansen (31), evacuee uit Utrecht kwam hierbij om het leven. De echtgenote van Lucas ter Horst, Anna Piek raakte tevens ernstig gewond. Bij School C raakten enkele spitters gewond.
HEURNINK 54 jaar Roepnaam: Jan Willem Voornamen: Jan Willem Geboren: 02-06-1891 te Winterswijk Overleden:29-06-1945 te Scharding am Inn Begraven: Nederlandse Ereveld te Salzburg (Oostenrijk) Ouders: Berend Willem Heurnink (01-12-1862 te Winterswijk- overl.24-10-1925 te Enschede) en (getr.31-10-1890 te Winterswijk) Janna Berendina Kimmels (02-04-1861 te Winterswijk-overl.21-02-1938 te Winterswijk) Partner: ex: Alida Petronella Cornelia Bos (gesch:21-12-1944) Trouwdatum:27-07-1922 te Winterswijk Kinderen: 1 B.W.Heurnink Beroep: Koopman Woonadres: Groep: Verzet
Aantekening:
Jan Willem Heurnink zou zich vlgs. Jan Brauer (Boek over de grens) hiervoor hebben aangemeld voor spionnenwerk. Dit netwerk in Nederland werd echter opgerold en Jan Willem Heurnink gearresteerd.
13 mei 1940 gearresteerd door de SD i.v.m. spionage werk en gevangen te Munster. 12-08-1941 naar Moabit Berlijn. Veroordeling 03-08-1941: levenslang tuchthuisstraf voor landsverraad en hulp aan de vijand. Beslaglegging op 470 gulden en 380 DM. 09-1941 Gorders Brandenburg. 25-05-1943 naar Oostenrijk tuchthuis Gasten -dwangarbeider: Steyr Daumler Puch Werke en bunkerbouw. 19-03-1944: Gevangenis Suben an Inn: Onderdelen Messerschmidt vliegtuigen. TBC 29-06-1945 overleden. in Scharding am Inn
GOORHUIS 72 jaar Roepnaam: Jan Frederik Voornamen: Jan Frederik Geboren:26-10-1872 te Winterswijk Overleden:05-12-1944 te Winterswijk Begraven: Alg.Begraafplaats te Winterswijk Ouders:Hendrik Jan Goorhuis (28-11-1838 te Winterswijk-overl.15-10-1912 te Winterswijk) en (getr.23-03-1864 te Winterswijk) Hanna Berendina te Selle (10-03-1838 te Winterswijk-overl.15-07-1922 te Winterswijk) Partner: Johanna Aleida.Hoitink (26-10-1869 te Miste Winterswijk-overl.08-11-1937 te Winterswijk) Trouwdatum: 22-05-1896 te Winterswijk Kinderen: Beroep: Fabrieksarbeider Woonadres: Kottenscheweg 66 Plaats: Winterswijk Groep: Burgerslachtoffer
5 December 1944,
St. Nicolaasdag, zullen de Winterswijkers ook niet licht vergeten. In plaats van het vreugdevolle gezinsfeest van de aangename verrassingen, durfde men den geheelen dag zijn neus niet buiten de deur te steken. Overal vielen bommen, en schrik en angst waarden in ieder huis rond.
Een bom kwam terecht op het perceel Wooldscheweg 1, hetwelk grootendeels verwoest werd. De heer J.F.Goorhuis, wonende aan de Kottenscheweg 66, bevond zich juist voor genoemd perceel, en werd op slag gedood, terwijl de heer A. Schreurs, wonende Oostervoort 12, zwaar gewond werd. Op 7 Dec. d.a.v. is dit slachtoffer aan de bekomen verwondingen overleden. Bron:Lelieveld
GEURKINK 23 jaar Roepnaam: Berend Voornamen: Berend Willem Geboren: 07-12-1916 te Winterswijk Overleden: 13-05-1940 te Rhenen, Grebbeberg Begraven: Militair Ereveld Grebbeberg, rij 5, graf 15 Ouders:J.D.Geurkink (01-07-1877 te Winterswijk-overl.03-07-1941 te Winterswijk) en (getr.11-10-1912 te Winterswijk) J.G.Simmelink (12-10-1888 te Winterswijk-overl.15-05-1971 te Winterswijk) Beroep:.Landbouwer Woonadres: Miste 132- (Krosenbrink)-Misterweg 210 te Winterswijk Miste Groep: Kon.Landmacht-dpl.Soldaat M.C.-II-8-R.I Erelijst van Gevallenen 1940-1945, pag.1314, no.11
Op 18 mei 1940 gevonden bij het bospad dat van de Heimersteinselaan de Grebbeberg omhoog loopt. Rapport Sellies/verhoeven
Waarschijnlijk bij een granaatinslag om het leven gekomen.De datum van overlijden is waarschijnlijk 12 mei, maar wegens ontbreken van getuigenissen wordt de datum door OGS op 13 mei gehouden, wat vermoedelijk dus onjuist is.
Tweede Pinksterdag 1941 werd op de begraafplaats op de Grebbeberg een monument onthuld ter nagedachtenis van de in mei 1940 gesneuvelde militairen, met name die behorende tot het 8e Regiment Infanterie. Het monument is een betonnen gedenkzuil waarop 233 namen van gesneuvelde militairen ,waaronder Berend Geurkink. (Bron: Stichting De Greb)
GEURINK 51 jaar Roepnaam: Bernard Voornamen: Bernard Geboren:05-07-1893 te Dinxperlo Overleden:21-03-1945 te Lichtenvoorde Begraven: Ouders:K.Geurink (04-03-1864 te Gendringen-overl.29-02-1944 te Aalten) en (getr.05-05-1887 te Dinxperlo) T.W.Ruesink (11-04-1863 te Aalten -overl.16-03-1921 te Dinxperlo) Partner: Theresia.Johanna.Sackers (14-11-1898 te Bocholt. Overl…-..-..) Trouwdatum:21-04-1921 te Dinxperlo Kinderen: Beroep: Slager Woonadres: Kloetenseweg 72 Groep: Burgerslachtoffer
21-03-1945 Ook voor de spitters was het een zware dag. Zeer begrijpelijk hadden velen den laatsten tijd het spitten gelaten voor wat het was, ondanks alle dreigementen en fulminaties van O.T.- en Arbeidsinzet-, “autoriteiten”. Zoo langzamerhand werd men fatalistisch en ging men van de stelling uit: de mensch kan maar 1 dood sterven! Een groep was echter dien morgen naar Varsseveld vertrokken, welke plaats dezen dag ook door bommen werd getroffen. Helaas vielen hierbij weer slachtoffers te betreuren, waartoe ook een aantal Winterswijksche mannen behoorden. Er vielen vijf dooden, n.l.:
J.F. Deunk R. Veldhuis B.Geurink G.J. Vriesen J.A.Pillen Bovendien werden een aantal mannen min of meer zwaar gewond en zijn enkelen als gevolg hiervan voor hun leven invalide geworden. Bron: W.Lelieveld
Arend Jan Geerdink kwam in de morgen van 24 maart 1945 om bij een groot bombardement op Haaksbergen. Door een misrekening van de geallieerden kwamen hierbij 57 inwoners om het leven, waaronder Arend Jan
FLINT 24 jaar Roepnaam: Johan Voornamen: Johan Theodoor Anton Geboren:20-09-1915 te Winterswijk Overleden:13-05-1940 te Rhenen Grebbeberg Begraven: Militair Ereveld Grebbeberg, rij 6, graf 2 Ouders:Gerhard Flint (27-12-1884 te Loppersum-overl.01-04-1962 te Winterswijk) en (getr.13-09-1910 te) Elisabeth Josephina Maria de Jong (31-03-1884 te Oldenzaal-overl.17-01-1960 te Winterswijk) Beroep:Winkelbediende Woonadres: (1920: Wooldstraat 12) te Winterswijk Woonadres: Boxtel??? Groep: Koninklijke Landmacht Dpl.soldaat: 2-II-8 R.I. Erelijst van Gevallenen 1940-1945, pag.1310, no.8
Op 18 mei 1940 gevonden aan de Levendaalselaan achter stelling 28 aan de Grift. Rapport: Sellies/Verhoeven
1 Maart 1948, Nieuwe Winterswijkse Courant Posthume onderscheiding
Aan wijlen de heer J.T.A.Flint, destijds soldaat bij het 8e Regiment Infanterie, is door de Minister van Oorlog, posthuum toegekend het Oorlogsherinneringskruis met de gesp voor bijzondere krijgsverrichtingen.
De heer J.Flint heeft aan de Grebbeberg gevochten en zich daarbij door dapperheid onderscheiden.
O.a.heeft hij zich vrijwillig beschikbaar gesteld, om onder het oog van de vijand, over de Grebbe te zwemmen teneinde aan de overzijde struikgewas te kappen ,dat voor het uitzicht en het schootsveld in de weg stond. Op 13 mei 1940 (Tweede Pinksterdag) sneuvelde de jonge Flint voor zijn vaderland. Zijn dapper gedrag blijve in onze herinnering bewaard.
FINTELMAN 40 jaar Roepnaam: Johan Voornamen: Johan Geboren:20-06-1902 te Winterswijk Overleden:11-04-1943 te Oberndorf am Neckar Begraven: Alg.Begraafplaats Winterswijk Vak B, rij 70, nr.1205 Ouders:Herman Johannes Fintelman (12-10-1873 te Wageningen-overl.31-01-1947 te Winterswijk) en(getr.22-11-1895 te Winterswijk) Johanna Wilhelmina Slats (03-08-1865 te Winterswijk-overl.08-09-1955 te Winterswijk) Partner: Henriëtta Stoltenborg ((02-10-1907 te Winterswijk-23-10-1985 te Winterswijk Trouwdatum: 20-05-1933 te Winterswijk Kinderen: Beroep: Fabrieksarbeider Woonadres: Hilbelinkspad 48 te Winterswijk Groep: Arbeidsinzet Monument:
H.J.W.Willemsen (Roelvinkstraat) verteld: De heer Willemsen weet zich nog te herinneren dat op 17 november 1942 ‘s ochtends de Duitsers bij de directie van Meijerink en zonen kwamen en te kennen gaven dat ze meer arbeiders naar Duitsland wilden hebben en mannen van 18 tot 45 jaar vorderden. ‘De directie heeft nog van alles geprobeerd om ons te houden, maar dat lukte helaas niet. We moesten binnen een week naar Oberndorf am Neckar in Duitsland om daar oorlogsmateriaal te maken. op 24 november 1942 ‘s middags werden wij met 24 personen met de trein naar Oberndorf am neckar gebracht. Dat ging met de Nederlandse trein naar Arnhem en vervolgens met de Duitse trein over Keulen naar Stuttgart. In de ochtend van 25 november kwamen wij in Stuttgart aan. De groep van 24 personen werd verspreid over verschillende plaatsen in een grote fabriek, die de naam Manser Werke had. Toen wij er een week werkten, constateerden we, dat er nog achte personen van Willink-Blijdenstein en nog een aantal Winterswijkse bouwarbeiders in die fabriek werkten. Alles bij elkaar waren wij met een groep van 45 tot 50 Winterswijkers. Er werkten wel tien-tot twaalfduizende mensen. Van alle nationaliteiten. Russen, Italianen, Fransen, Polen en Hollanders.
Als we na het werk uit de fabriek kwamen, moesten we wel een half uur lopen een berg op, naar een cafe-restaurant, dat leijenhof heette.Daar was een aardig meisje en die zorgde voor het eten. Dat was toen nog wel aardig goed. Daar was ook een slaapvertrek. We sliepen met vijftien personen op één vertrek. De één boven, de ander onder. We waren daar toen een maand of zes en het eten werd er niet beter op. Zodat er geleidelijk aan wat van onze vrienden ziek werden. Ze werden dan opgenomen. Rechts van die fabriek was een groot gebouw met vooraan de kantine en achteraan kamers voor zieken.
Kan mij nog goed herinneren hoe Johan Fintelman, die was opgenomen er aan toe was. Deze is daar ook overleden. Ook mijn vriend de Winterswijker Berenschot is er gestorven. ‘We waren daar een goed half jaar’, toen die vreselijke ziekte typhus uitbrak. Het werd steeds erger met de zieke mensen. Het gebeurde wel dat er in één week acht personen overleden. Het eten werd ook steeds slechter. Een beetje koolsoep met ongeschilde aardappelen , daar moest je de hele dag op werken. Op zekere dag werden we overgeplaatst naar de barakken, die nog maar een kwartier weg lagen van de fabriek. In de tijd dat de barakken werden opgezet, zijn wij één keer met verlof geweest in Winterswijk, voor een periode van negen dagen.
We moesten weer terug naar Oberndorf. Daar aangekomen kwamen wij in die barakken en daar was het eten nog slechter geworden. Als we in de nacht moesten werken, kregen we ‘s avonds in de kantine een klein bordje pap.Daar moest je de hele nacht op werken.We waren zo’n drie maanden in de barakken, toen we zo’n last kregen van ongedierte. de wandluizen liepen ons ‘s nachts over de lichamen. Het werd één vieze troep.
In Februari 1945 gooiden van die grote Engelse bommenwerpers de hele machinekamer en het ketelhuis kapot. Nadien zijn we niet veel meer in de fabriek geweest. Onze Winterswijkse vriend Jan Wieskamp lag in maart 1945 in het ziekenhuis, daar in Oberndorf, met een vreselijke ziekte en hij is daar begin april 1945 overleden.Een half uur lopen van het stadje Oberndorf was ook een straflager, concentratiekamp.
Daar stierven wel tientallen mensen. We hebben daar in Oberndorf veel met angst en verdriet moeten leven en veel ondervonden en meegemaakt. Wat waren we blij toen we op de twintigste april 1945 door de Fransen werden bevrijd.
Gedenksteen onthuld Meijerink
15 NOVEMBER 1946
Dinsdagmorgen j.l. had bij de NV Stoomweverij v.h. J.H.Meijerink & Zonen te Winterswijk een aangrijpende plechtigheid plaats. In het bijzijn van het personeel werd door een der directeuren, de heer Engelsman een gedenkplaat onthuld ter nagedachtenis aan die werknemers, welke in de bezettingstijd door directe of indirechte oorlogshandelingen zijn omgekomen. Voor deze plechtigheid waren eveneens de naaste familieleden van de slachtoffers uitgenodigd. De heer J.W.Engelsman meomoreerde in zijn rede de moeilijke jaren welke achter ons liggen; de dwang die op ons werd uitgeoefend om onze landgenoten in een politieke of geestelijke richting te dwingen, die ons van nature volkomen vreemd was; de arbeidsinzet, waarin duizenden en nog eens duizenden tegen hun wil werden gedwongen in Duitsland te werken.
Het werd een ieder duidelijk, dat het masker door onzen gemeenschappelijken vijand was afgeworpen en dat hierop maar een antwoord mogelijk was; voor of tegen. Dat dit antwoord in woord en daad duidelijk heeft geklonken is voldoende gebleken. Voor de achterblijvende familieleden, moge het een kleine troost zijn, te weten, dat onze gevallen medewerkers bij ons in de herinnering blijven voortleven.
Op de steen, welke is aangebracht naast de ingang van de weverij staat gebeiteld:
Ter nagedachtenis aan onze medewerkers die ons ontvielen door de oorlog.1940-1945
J.Fintelman G.J.Vriezen J.A.Pillen J.F.Deunk
Na de onthulling werd een ogenblik van stilte in acht genomen, waarna de heer van Nijkerken als lid van de fabriekskern enige woorden sprak, terwijl de heer Miedema namens de bloedverwanten en personeel de directe dank bracht voor de nobele gedachte welke aan deze daad ten grondslag ligt.
Herbegravenis
VRIJDAG 6 OKTOBER 1950, Nieuwe Winterswijkse Courant Woensdagmiddag vond op de Algemene begraafplaats de herbegrafenis plaats van de heer Johan Fintelman, die ruim zeven jaar geleden Oberndorf aan thyfus leed. Namens de directie van de Stoomweverij v.h. J.H.Meijerink & Zn., waar wijlen de heer Fintelman als wever werkzaam was, werd het woord gevoerd door de heer A.Engelsman, terwijl er namens de kameraden uit Oberndorf de heer J.Rooks sprak, die herinnerde aan het feit hoe men 7,5 jaar geleden eveneens om de groeve stond. In mooi gekozen bewoordingen bracht hij namens hen allen een groet uit.