Een hoofdrol voor een Winterswijker
Rotterdam
De hel barstte tegen 1 uur ’s middags los, – de heftige explosies; de verduisterende stofwolken; de gierende vliegtuigen, de trillende deuren en ramen – dit alles scheen het einde aan te kondigen, – en dan, na afloop van het bombardement, – de dankbare overtuiging, dat patiënten en ziekenhuis, ongedeerd dit gebeuren overleefd hadden…De electriciteit was uitgevallen, de electrische klokken waren om 10 minuten vóór half twee stil blijven staan, de waterleiding en het gas hadden het opgegeven, de radio’s zwegen. Voor overdenkingen was niet veel tijd, want nog vóór twee uur stroomden van alle zijden gewonden toe, werden dooden binnengedragen en was het vóór het ziekenhuis weldra één chaos van bussen, taxi’s, vrachtauto’s, bestelwagens, handkarren en andere vehikels. Wij vernamen, dat ook in de naaste omgeving (Bergschelaan, Lischstraat, Willebrordusstraat) bommen waren neergekomen, panden waren verwoest, dooden waren gevallen, en branden waren uitgebroken. Met enkele instanties was telefonische verbinding te krijgen, de doktoren uit de buurt meldden zich spontaan voor hulpverleening aan, evenals geoefende hulpkrachten uit de burgerij.Te midden van de eerste drukte kwam de rampspoedige tijding, dat het Ziekenhuis Coolsingel ten deele ingestort was en ten deele in brand stond, even later een zelfde bericht over brand in het hulp-ziekenhuis Raampoortstraat.Eerst werden de patiënten uit het hulp-ziekenhuis overgenomen, even later ook die uit het Coolsingel-Ziekenhuis, toen de kerk in de Van Oldenbarneveltstraat, die eerst voor deze evacuatie gediend had, vlam vatte. . .Vóór het ziekenhuis werden de lijders gesorteerd en ten deele naar het hulp-ziekenhuis Hildegardisstraat, naar scholen in Hillegersberg of naar het noodziekenhuis in de Hammerstraat doorgezonden, terwijl de ernstige patiënten in ons ziekenhuis werden opgenomen. Ook een deel van het geredde laboratorium-materiaal en van den inventaris werden bij ons ondergebracht, terwijl weldra de medische staf van het Coolsingel-Ziekenhuis haar intrek bij ons nam en een zeer belangrijk deel van de chirurgische hulpverleening op zich nam.Eén der assistenten, Dr. Sekir, was echter met uitgebreide brand- en andere wonden binnengebracht en overleed nog denzelfden avond.De aanblik van de groote verwondingen, van de verminkte dooden, van de belangrijke bloedingen, – het gekreun en gestamel der slachtoffers, – de diepe verslagenheid van familieleden, – dit alles is niet te beschrijven.Nog zie ik moedig, maar geschokt, de vader binnenkomen met het lijkje van zijn zoontje in de armen, waarbij de man, zonder één woord te zeggen, zijn droeve vracht aan een zuster overgaf en haar met gebogen hoofd volgde naar het rouwvertrek zonder op iets of iemand te letten, en zonder een traan te laten. Dit was één droef tafereel uit de vele, die zich afspeelden, in de uren, waarin de vele ongelukkigen werden binnengebracht, en eerst in de gangen en in zijvertrekken werden neergelegd, om na een voorloopige beslissing over al of niet urgente chirurgische ingrepen hun beurt af te wachten, terwijl zij voorloopig werden verbonden en met injecties of transfusies werden behandeld. Anderen konden spoedig naar de zalen worden overgebracht, waarbij het niet-werken van de liften een groot ongemak was – of werden op matrassen in de kerkzaal neergelegd.Eerst tegen zes uur nam de toevloed af, was het verdere operatie-programma te overzien en kon met eenige schoonmaak worden begonnen. Maar het kon nog gebeuren, dat in een doktersvertrek de lijken van twee oude menschen werden gevonden, gewikkeld in vloerkleeden, terwijl telkens op allerlei plaatsen voorwerpen werden aangetroffen, die inderhaast met de gewonden waren binnengebracht als hun liefste bezit, o.a. enkele radiotoestellen.Ruim 200 lijken werden in de lighallen in den tuin neergelegd, ongeveer 300 patiënten vonden na het bombardement onderdak in het ziekenhuis, waarbij de zalen overvuld waren, de gangen bevolkt en eenige dienstvertrekken als noodzaaltje in gebruik waren genomen.Met moeite konden wij oude menschen, die door den brand dakloos waren geworden, beduiden, dat in den tegenwoordigen tijd een ziekenhuis zijn oude functie van „gasthuis”verloren heeft en dat zij in de omgeving – in scholen en kerken – onderdak moesten zoeken. Het was merkwaardig;,welk een atavistische reactie zich bij deze oudjes had baan gebroken en hoeveel moeite of het kostte, deze gezonden kwijt te raken – enkelen hadden zich kordaat op de trappen genesteld en moesten met een zacht lijntje eruit worden gewerkt. Ook vrij gelaten gevangenen van den Noordsingel (waar bommen op de gevangenis waren gevallen) meldden zich aan, of om onderdak of om kleeren, om op minder opvallende wijze hun tocht te kunnen voortzetten.En onophoudelijk trokken stroomen Rotterdammers langs het Ziekenhuis, langs een der weinige wegen, die vrij waren „naar buiten” in de richting Hillegersberg, waar het \eiliger was. Zij baanden zich met moeite een weg door het volkomen opgestopte verkeer vóór het ziekenhuis. Op de volgeladen kinderwagens, handkarren, fietsen, e.d. werden huisraad en andere geredde voorwerpen meegevoerd, in een terneer geslagen stemming. Zij hadden geen aandacht voor de gebeurtenissen rondom hen of een lach over voor de vluchtelingen die in alle ernst met een omgekeerde vergiet op het hoofd liepen en zich hiermee als met een helm beschermd waanden. En alle vehikels in allerlei vorm en grootte waren volbeladen en topzwaar geduwd of getrokken, in evenwicht gehouden door een der gezinsleden, die er naast liep. Tusschen huisraad en beddegoed zaten ook ouden van dagen of kleine kinderen op de karren, klein gedrongen tusschen de opgetaste artikelen. Met spoed vervolgden zij hun tocht, zonder uiterlijke opwinding of opvallend rumoer, af en toe schuw en angstig omziend naar de stof- en rookwolken, die vanuit de verwoeste binnenstad opstegen
Geschreven door Dr.P.H.Kramer
Geb: 27 april 1888 WINTERSWIJK
Ovl.: 07 maart 1950 Rotterdam
Eerste geneesheer Bergweg Ziekenhuis Rotterdam
14 augustus 1945 benoemd door de burgemeester van Rotterdam tot geneesheer-directeur
