oudwwijk
Digitaal erfgoed

Erich Deppner

Geb:08-08-1910 Neuhaldensleben (Saksen-Anhalt)
Ovl.:13-12-2005 Anzing (Beieren


Kampcommandant Westerbork 01-07-1942 – 31-08-1942
(‘felle nazi’)

Jurist

1932: Lid NSDAP
1933: Lid SS
1938: Lid SD
1940: Leiding 4e Afd.SiPo Den Haag
1941: 30-01: SS-Sturmbannführer
Bestrijder Ned.verzet.
1942: 09-04: Leiding executie 77 Russ.krijgsgevangenen Amersfoort
Binnengebracht: 27-09-1941 (101). 24 overleden daarna door verwaarlozing.
Executie als vergeldingsmaatregel executie Duitse krijgsgevangen door Russische zijde. (nooit bewezen). Deppner heeft meegedaan aan executie.

1944:Deppner opdracht executie uit te voeren  plm.450 gevangenen, vooral verzetsmensen Vught, waaronder Wim Koenen en Henk Baarschers.
‘Deppner-moorden’ (Niedermachungsbefehl van 30 juli 1944 A.Hitler- het bevel om “terroristen en saboteurs” zo nodig onmiddellijk dood te schieten.)

Jaques Presser over Erich Deppner:
‘type van een ss-leider, ijskoud, meedogenloos, moordenaar met officiersallure’

Nederland heeft plm.20 verzoeken gedaan voor uitlevering zonder resultaat.
In 1964 werd Deppner voor het Münchense hof aangeklaagd voor de moord op de Russische krijgsgevangenen, maar hij werd – ook in hoger beroep – vrijgesproken.

Lees verder

Jaques Schol

Geb:1890
Ovl.:
Anti-Duits,Nederlander

16-05-1940 benoemd tot commandant Westerbork (30 mdw.)
Departement: Justitie
Ondercommandant luitenant J.M.S.J. Haan, boekhouder M. Broere, hoofd Distr.kantoor Aas van As.

Februari 1941:
Bewaking van lokale politie-agenten werd vervangen door Marechaussee (15)
Restricties: Verbod kamp te verlaten,verplichte arbeid,twee appèls,censuur in-en uitgaande post.
Alle regels en voorschriften voortaan in het Duits

Rijkscommissaris Seyss-Inquart stuurt Beauftragte Drenthe Robert Thiel.
Deze rapporteerde: ‘te luxe’ met advies vervanging J.Schol
Voorstel niet aangenomen.
Beslissing kamp bestemming laatste station ter verwijderen joden moet eind 1941 genomen zijn.

Entjudung van Nederland.
Westerbork aangewezen als meest geschikte lokatie.
Begin 1942 24 barakken bijgebouwd, ieders ongeveer 300 pers.
Door aantal barakken en goede organisatie Westerbork gereed voor deportatie’s.

Schol was niet op de hoogte van de Duitse plannen met de Nederlandse Joden en de Duits Joodse vluchtelingen en realiseerde zich niet dat de efficiënte organisatievorm van Westerbork, die hij had bewerkstelligd, de Duitsers in een later stadium sterk in de kaart zou spelen.

Indeling in werkgroepen (Dienstzweigen) Februari 1942

Dienstzweig, Nummer

Aussendienst, 1
Innendienst, 2
Technischer Dienst, 3
Werkstätten, 4
Lagerinspektion, 5
Administration, 6
Ärtzlicher Dienst, 7
Zentralküche, 8
Schulen, Kurse, etc., 9
Ordnungsdienst, 10
Feuerwehr, Luftschutz, Gasdienst und Sanitätsdienst,
11
Appell, 12
Frauendienst, 13


Elke dienstzweig een dienstleiter
Verantwoordelijk voor het efficiënt en ordentelijk verloop van de te vervullen taken.

Door Duits-Joods vluchtelingen aanwijzing van Duits-Joodse leiders.

Kurt Schlesinger: Oberdienstleiter
Fritz Spanier: Chef van de medische staf
Arthur Pisk: Chef Ordnungsdienst-orde dienst, OD

03 mei 1942: Gele Davidster

01-07-1942: Overname kamp door SS.
Vanaf nu Durchgangslager
Kapitein Schol (vanaf nu onbeduidende rol) onder drie Duitse SS kommandanten. Schol wilde ontslag, maar niet toegestaan.
Schol verantwoordelijk voor voeding, kleding en materiaalbeheer.
Nu prikkeldraadomheining en 7 wachtorens. Niet als gevangenen behandeld, maar als vluchtelingen.
Bewaking marechaussee verscherpt met SS-Wachbataillon

Kapitein Schol in functie tot 1 januari 1943

Aantekening:
Jaques Schol-Joods kind in huis Westerbork- ouders overleden TBC- voogd- kind holocaust overleefd?

Lees verder

Lotte Weisz

Geb.: Wenen
Ovl.: 31-03-1945 Bergen-Belsen

Oostenrijks-Joods vluchteling (1938)

‘Het prikkeldraadmeisje’ Johan Smallenbroek

Transport: 25-01-1944 (948) Auschwitz

Johan Smallenbroek
Marechaussee -ovl.1981
Div.kampen i.v.m. ‘Jodenhulp’
Bevrijd: 08-04-1945 Egestorf door Amerikanen. Kamp ‘Hanomag’ ?

Aantekening:
‘Stuk brood op haar verjaardag 1943 van Johan’?
Surrogaatshag op zijn verjaardag bij prikkeldraad

Lees verder

Ernst Gerhard Frank

Geb:1892 Chemnitz
Ovl.: Na de oorlog
Echtg.: Emma Elisabeth Göritz
Kinderen: 2?
Günther Konrad en Horst Heinz

Duits-Joods vluchteling
1942: Kamp Westerbork
Plaatsverv. leider Dienstbereich 8 Werkstätten II
Kleermakerij, naaikamer, schoenmakerij en wasserij
September 1944: Leider. (Sämmy Rosenberg (1900-1944) gedeporteerd)

Ernst Frank familie 1946 vertrokken naar New York

Lees verder

Etty Hillesum

Geb:15-01-1914 Middelburg
Ovl.:30-11-1943 Auschwitz

Joodse Raad
Dagboek

Transport Auschwitz 07-09-1943 (987)

Lees verder

Philip Mechanicus

Geb:17-04-1889
Ovl.:12-10-1944 Auschwitz
Nation.: Ned-Jood
Westerbork 07 november 1942
Journalist Algemeen Handelsblad
Dagboek 28-05-1943-28-02-1944- vastlegging dgl.leven Westerbork.

Transport Bergen-Belsen:15-03-1944 (210)

De Duitse Joden, de ‘Alte Kampinsassen’, hadden een bevoorrechte positie in het kamp en zich de leidinggevende baantjes toegeëigend .
Daardoor vaak onmisbaar, voorkomen van deportatie of uitstel.
Philip wilde dit in augustus 1943 doorbreken door overleg met Kurt Schlesinger. Schlesinger zorgde door tactisch overleg met Gemmeker voor ‘arbitrage-commissie’ (2 Duits/1 Ndl.- Mechanicus)
Nederlandse Joden wensten ook 2, maar zover kwam het niet meer.
Kamp zou opgeheven (sept/1043) worden (niet gebeurd door inzet Zöpf en Gemmeker). Zöpf en Gemmeker wilden het behouwden als werkkamp gemengd-gehuwde Joden.

Lees verder

Albert Konrad Gemmeker

Geb:27-09-1907 Düsseldorf
Ovl.:30-08-1982 Düsseldorf

Chronologie

In bewerking

Kampcommandant 12-10-1942 – 11-04-1945

Aantekening:
Proces eind 1948: 10 jaar. 6 van uit gezeten. 1951 vrij.
Albert Gemmeker gaf van zo goed als alles Willi Zöpf, zijn meerdere de schuld. Dit kon hij makkelijk, aangezien Zöpf spoorloos was en niet gehoord kon worden.
Zöpf werd pas in 1958 gearresteerd.(Zie verder Zöpf)
1961: Duits onderzoek: zien geen mogelijkheden
1967-1978: Nieuw groot Duits onderzoek: zien geen mogelijkeden.

Gemmekers chefs Harster en Zöpf wisten wel dat veel Joden de deportatie niet zouden overleven.
Gemmeker heeft altijd ontkent dat hij dit wist
1947:
‘Hoe onwaarschijnlijk het voor u ook mag klinken, ik heb niet geweten wat er in Auschwitz met de joden ging gebeuren.’

Broers:2 Zus:1

Dochters: 3 Erika

1927 Politieschool Bonn
1928 Wachtmeester Polizei Duisburg. Later opperwachtmeester-commandant
1933 Wilde zich aanmelden bij partij, maar afgezien-‘beledigd’
1933 Dusseldorf
1935 Dusseldorf Gestapo November-logistieke dienst
1937 Dusseldorf Gestapo 291 pers.leden
1937 01-05: Partij-lid: nr. 5.620.430
1937 Aanvraag lidmaatschap SS – aangehouden
1937 Eind- Polizei-Sekretär -officier
1938 Reichskristallnacht 9/10 november 1938

1940 25-08: Den Haag:  Personalreferent Sicherheitspolizei en de Sicherheitsdienst
Chef: Arno Arlt Hoogste chef: Wilhelm Harster.
1940 December: SS-Hauptscharführer (off.lid.SS)
1940 December: Obersekretär

1941 Januari verlof. Op bezoek bij Rudolf Hassel (Gestapo), Dusseldorf. Kennis aan zijn vrouw Elisabeth Hassel.- Huwelijk Rudolf-Ly slecht

1941 15 Febr. Elisabeth Hassel naar Den Haag. Secr.Gemmeker
Ontstaan liefdesrelatie

1941 Mei-Juli: Gemmeker opleiding Berlijn (Bernau) -sd-Führerschule- Polizei-Inspektor

1942 22-07: St.Michielsgestel. Gijzelaarskamp-net geopend-Kampcommandant. (zie onder)

1942 12-10: Kommandant Westerbork
Woonadres: Prins Hendrikstraat 1a Assen (woning Samuel Josef Wolf)
Begin oktober plm.10.000 Joden uit diverse werkkampen naar Westerbork.
Velen incl.familie. Westerbork afgeladen vol.
Deportatie’s Oktober 1942 Auschwitz
02 oktober: 1014
05 oktober: 2012
09 oktober: 1703
12 oktober: 1711
16 oktober: 1710 (570 Kosel)
19 oktober: 1327
23 oktober: 988 (170 Kosel)
26 oktober: 841
30 oktober: 659 (200 Kosel)

(Kosel-gemeente Sleeswijk Holstein-dwangarbeid grote projecten. Velen overleven het niet)

1942: 21-10: Gemmeker: goede verzorging gevangenen Palästina bij aankomst.
Restrictie wel op transportlijst bij herstel

1942:19-12: ‘Joelfeest’ bij Gemmeker – ‘kerstviering’
Tientallen hoge Duitse autoriteiten uit Den Haag en Amsterdam
Bediening: 40 Joodse meisjes
Reden ook feest: 40.000 ste gedeporteerde Jood
Nederland aanvankelijk 15.000 in 1942, maar door stagnatie in Frankrijk verhoogd naar 40.000 (Bron.Liempt)

1942:25-12: Kerstverlof Dusseldorf. (Ex) vrouw en drie dochters.

1943:Januari: Invoering Gemmeker Lagerbefehlen
Lagerbefehl 1:
‘Alle bewijzen, formulieren, schriftstukken, stempels, borden etc, die in Lager Westerbork gebruikt worden, moeten vanaf heden in de Duitse taal gesteld zijn. Dienstaanwijzingen, instructies en Lagerorders zijn in de Duitse en Nederlandse taal te stellen, eveneens verbodsborden.
De hiervoor noodzakelijke veranderingen zijn nog in de loop van januari te doen.’
Kamporders: Nader uit te werken

Strafbarakken

1943: Januari: Woonadres: Villa kamp Westerbork. Deel inboedel van Samuel Wolf.

1943: December: Wederom Joelfeest
Dit feest is niet in harmonie verlopen.
Gemmeker wederom op kerstverlof naar Dusseldorf (zwaar gebombardeerd 12-06-1943)

20 april 1951: Vrijgelaten. Terugkeer Dusseldorf
Direct probeert hij i.v.m. te verkrijgen werk zijn verleden ‘schoon te wassen’. ‘Persilschein’. Hij zou ‘onbeduidend’ zijn geweest in deze periode 40-45-echter zonder resultaat: uitgesloten overheidsdiensten en geen pensioen over 40-45.

28-02-1953: Getrouwd Margaretha Rings. Wonende kleine flat beide Düsseldorf
Werkzaam sigarenzaak Düsseldorf .
Later adm.functie exploitatie van sigarettenautomaten

1959: Febr. Duits kranten schrijven dat Nazi’s nog gewoon rondlopen.
1960: Maart: Vooronderzoek Duitse justitie
1960: April 25: Verhoor
1960:Mei 11:’Pauze’ in afwachting van processen in München betr. Zöpf, Gemmeker en Harster.
(11 mei tevens arrestatie Adolf Eichmann in Argentinie door Israel-proces 1961-doodstraf)
1960: Mei 31: Besluit München:aanklagen rol jodenvervolging in Nederland: Zöpf, Harster en Gertrud Slottke.
Düsseldorf dient zelf te beslissen over Gemmeker- bewijs van wetenschap genocide was cruciaal.

1961:Maart 6: Verhoor Düsseldorf
1961: mei 5: Buitenvervolging.- ‘niet aantoonbaar op de hoogte van genocide’
1966: Doordat Harster en Zöpf hebben toegegeven in München dat zij wel wisten van de genocide en gedagvaard werden de 21-06-1966 heeft Munchen 24-06-1966 een brief gestuurd aan Düsseldorf met verzoek opnieuw te kijken naar de zaak Gemmeker
1967: Jan.20: Düsseldorf naar proces München Harster, Zöpf en Slottke.
Ook Gemmeker verneemt tot zijn schrik intussen in Düsseldorf dat zijn zaak waarschijnlijk weer heropend zal worden.
Gemmeker blijft bij zijn standpunt: ‘Hij wist het niet, klaar’
Nieuw vooronderzoek loopt.
04-12-1969: New York: Hans Ottenstein: ‘Of Gemmeker het geweten heeft kan ik niet zeggen.’
Harster kon niet bevestigen dat Gemmeker op de hoogte moet zijn geweest
Ook Zöpf kon het niet bevestigen.
M.b.t.of hij van transporteurs informatie los kreeg m.b.t.het Joodse lot is geen bewijs gevonden. Transporteurs zwegen, wisten het niet officieel, maar waren wel overtuigd.
17-08-1973 onderzoek loopt nog steeds. Gemmeker voor Landgericht Düsseldorf
20-11-1973: Zesde verhoor.
11-04-1974: Negende verhoor
25-07-1974: Twaalfde en laatste verhoor
Wachten was nu op besluit officieren van Justitie tot vervolging.
16-12-1976: Besluit tot geen vervolging: ‘Geen bewijs gevonden’
1982: maagkanker, overl.30-08-1982
Geen contact dochters en niet op de hoogte (jaren lang) van zijn overlijden.
Alle onderzoekers:- Schoenmaker (Nld.), Steffen (Dld) en Loe de Jong zijn er van overtuigd dat hij het geweten moet hebben.

Duitse Joden onder Gemmeker allemaal geemigreerd naar Amerika.
(samenstellers deportatie-lijsten) (Spanier-Duitsland terug)


Gemmeker bij velen een positief imago.





Albert Gemmeker St.Michielsgestel

Interneringskamp
Internaat Ruwenberg en het kleinseminarie Beekvliet

‘Hitlers Herrengefängnis’ (Max Kohnstamm)
Interneringskamp vooraanstaande Nederlanders

Kleinseminarie Beekvliet
Geopend 04 mei 1942
Todeskandidaten (460)
Toonaangevende Nederlanders, onder wie politici, burgemeesters, hoogleraren, geestelijken, advocaten, schrijvers en musici

22 juni 1942: Kampkommandant Albert Konrad Gemmeker
Seminarie Beekvliet (voorheen ss’er Heinrich Wacker)
Benoemer: Wilhelm Harster
Chef:Heinrich Küthe
secr. Elisabeth Hassel (maitresse)

Bij gewelddadige acties van het Nederlandse verzet zou ss- en politiechef Rauter uit die voorraad prominenten de slachtoffers kiezen om ze als represaille ter dood te brengen

Executies als represaille:
15-08-1942: 5 Personen
Represaille bomaanslag Rotterdam 07-08-1942
Bevelhebber Duitse Wehrmacht Nederland, Friedrich Christiansen, eiste strenge maatregelen. Executie van twintig gijzelaars
Rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart:
Indien daders zich niet melden, executie 5 gijzelaars.
Vijf Rotterdammers gekozen
Leiding executie: Friedrich Knolle (pltsv. Wilhelm Harster)

12-10-1942: Gemmeker Kampkommandant Westerbork

Kamp Sint-Michielsgestel
Executies als represaille:
16-10-1942: 15 Personen
Represaille verzetsdaden Overijssel

Begin 1943 ‘Indische gijzelaars’ naar de Ruwenberg

Albert Gemmeker Westerbork

Joodse Raad Westerbork

Na Dolle dinsdag (05-09-1944)
NSB-vluchtelingen.
Om Joodse barakken extra prikkeldraad.
Na 3 weken verlaten NSB-vluchtelingen kamp.
Veel vrouwen en kinderen naar Duitsland (daar niet gewenst) – Mannen terug naar woningen.

Eind Februari 1945:
Strafbarak en twee aangrenzende barakken- vrouwelijke politieke gevangenen (circa 380)

11-04-1945: Gemmeker draagt leiding over aan Schlesinger.
Leiding komt van Aad van As
Gemmeker vlucht met Ly Hassel naar Den Haag

Bevrijding kamp in de middag 12-04-1945 Canadezen.
Vanaf nu Austausch- und Internierungslager

Na bevrijding: Bewarings- en Verblijfkamp onder het Militair Gezag Luitenant J.G. Buijvoets

Twee weken later eerste NSB-gevangenen.
Laatste Joodse kampingezetenen juli weg.

07-05-1945: Arrestatie Gemmeker, naar alle waarschijnlijkheid te Amsterdam.

1948: Einde aan interneringskamp voor collaborateurs

1950-1971: Woonoord De Schattenberg.
12-04-1983: Koningin Beatrix: Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Aantekeningen:

1959: Duitse TV:
‘Ik heb in de tweeënhalf jaar waarin ik bijna uitsluitend met joden te maken had, zoveel van deze mensen gezien, gehoord en meegemaakt dat ik er geen enkel begrip voor kan opbrengen als er nu iemand aankomt met dingen die je als antisemitisch kunt aanmerken. Integendeel, ik zou willen zeggen dat het nodig is om met joden zelf te praten, om ze te leren kennen en vast te stellen dat al die dingen die er over ze worden beweerd op vooroordelen zijn gebaseerd en niet kloppen.


Lees verder

Gertrud Slottke

Geb:06-10-1902 Mühlenthal
Ovl.:17-12-1971 Stuttgart

1959: Vooronderzoek
Arrestatie: 12-01-1966: Bleef ontkennen wetenschap genocide.

Dagvaarding alle drie: 21 juni 1966
24 juni 1966: Hierdoor advies aan Düsseldorf opnieuw naar Gemmeker te kijken.
In 1967 23 februari werd zij veroordeeld voor medeplichtigheid aan de moord op 54.982 Joden. Vrijgekomen: augustus 1971

Lees verder

Ferdinand aus der Fünten

Geb:17-12-1909 Mülheim an der Ruhr
Ovl.:19-04-1989 Duisburg

Leiding aan de deportatie van tienduizenden Joden, met name vanuit Amsterdam

14 mei 1943: Grote zaal Westerbork tot gemengd-gehuwden zonder kinderen, die ook naar Westerbork moesten sinds mei:
‘U heeft de keuze: sterilisatie (vrijheid) of deportatie (18 mei)
Half uur bedenktijd, overleg met echtg,/echtgenote niet toegestaan.
Keuze werd zo’n 50/50 (103 gemengd gehuwden)
Maand later werd dit wederom herhaald, nu onder Gemmeker.
Vlak daarna werd hiervan afgezien. Door Zöpf afgeblazen.

De tweede v.d. Vier van Breda.
Vrijgelaten:27-01-1989 gelijk met Fischer

Lees verder

Franz Fischer

Geb:10-12-1901 Bigge (NRW)
Ovl:19-09-1989 Bigge

SS-Sturmscharführer

Fanatieke Jodenvervolger. Betrokken bij de deportatie van ongeveer 13.000 Joden vanuit Den Haag

De tweede v.d. Vier van Breda
Vrijgelaten:27-01-1989

Lees verder